بزرگنمايي:

راه ترقی - فرهیختگان /متن پیش رو در فرهیختگان منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
امیر‌علی ابوالفتح، کارشناس مسائل بین‌الملل معتقد است‌ مواضعی که آمریکایی‌ها در رسانه‌ها می‌گیرند، یک رویه ثابت و تکنیک مذاکراتی‌شان است اما نهایتاً موضع بینابین می‌گیرند. او در تحلیل کلی دور چهارم مذاکرات بین ایران و آمریکا، گفت: «به نظر می‌رسد در دور تازه‌ای که مذاکرات برگزار شد یا طرفین از خطوط قرمز هم عقب‌نشینی کردند یا اصولاً خطوط قرمزی مطرح نشده است. چون پیش از مذاکرات ویتکاف گفت که نداشتن غنی‌سازی ایران، خط قرمز آمریکاست و ایران هم اعلام کرد که داشتن غنی‌سازی خط قرمز ایران است. حالا که طرفین بیرون آمدند و گفتند‌ مذاکرات دشوار بوده اما سازنده و قرار است در دور بعدی، مذاکرات ادامه پیدا کند، مشخص می‌شود‌ حرف‌هایی که قبل از مذاکرات‌زده می‌شد، عینیت پیدا نکرده؛ به‌خصوص آن جمله که ویتکاف گفته بود که اگر روز یکشنبه به توافق نرسیم، مذاکرات را ادامه نمی‌دهیم. بنابراین، آن فضای مورد نظر آمریکا شکل نگرفته است. ولی اینکه به کجا می‌رسد، معلوم نیست. شاید بهتر باشد که فقط هر مرحله را مورد بررسی قرار دهیم. هنوز خیلی زود است که در مورد دوره پنجم یا ششم پیش‌بینی کنیم که چه اتفاقی می‌افتد و آینده مذاکرات به کجا می‌رسد. اما به‌طور کلی می‌توان گفت‌ با آن اندازه‌ای که نسبت به مذاکرات دور چهارم، بدبینی وجود داشت، در واقعیت چندان بد پیش نرفته است. تا اینجای کار به نظر می‌رسد‌ کار دشواری پشت سر گذاشته شده و اینکه مذاکرات شکست بخورد، تحقق پیدا نکرده. مسیر طولانی‌ای در پیش است، اما اینکه طرفین به کجا خواهند رسید، هنوز مشخص نیست.»
آمریکایی‌ها عادت دارند‌ مواضع حداکثری‌شان را در رسانه‌ها مطرح کنند
ابوالفتح تغییر موضع رسانه‌ای ویتکاف در مورد غنی‌سازی ایران را هم تکنیک مذاکراتی ایران تعریف کرد و گفت: «این موضوع مسبوق به سابقه بوده است. آمریکایی‌ها، قبل از مذاکرات در مورد همه چیز، مواضع حداکثری می‌گیرند؛ از ضمیمه شدن کانال گرینلند گرفته تا جنگ‌های تعرفه‌ای، مواجهه با حوثی‌ها و یمن و غزه. ولی در مرحله عمل عقب‌نشینی می‌کنند و به یک راه حل بینابین می‌رسند. الان هم همین‌طور است. سقف خواسته‌هایشان را مطرح می‌کنند ولی در روند مذاکرات آماده تفاهم هستند. این تکنیک مذاکراتی‌شان است، شاید دفعه اول یا دوم خیلی مشهود نبود، ولی الان تقریباً به یک رویه مذاکراتی آمریکا در دولت ترامپ بدل شده است. تنها مربوط به ایران هم نیست و در مورد خیلی موضوعات جهانی، این مسیر را دنبال می‌کنند.»
ایران، طرح پیشنهادی‌اش را ارائه کرده است
وزیر خارجه عمان بعد از پایان مذاکرات، در پیامی در ایکس به این موضوع اشاره کرد که ایده‌ها و ابتکارات مفیدی در این مذاکرات مطرح شد. ابوالفتح در تحلیل این پیشنهادها گفت: «آقای عراقچی، قبل از مذاکره گفت که ما طرح‌هایی را به طرف مقابل ارائه دادیم که اطمینان پیدا کنند؛ ایران به سلاح اتمی دست پیدا نمی‌کند. موضوع فنی است؛ بالاخره بحث‌های نظارتی، بازرسی‌ها یا محدود کردن بخشی از فعالیت‌های هسته‌ای ایران مطرح است، که یک مقدار این نگرانی را ایجاد می‌کرد که ایران به سمت سلاح می‌رود. ولی این‌ها را مطرح کردند که آمریکایی‌ها اطمینان پیدا کنند که به سمت سلاح نمی‌روند. در ابتدا احتمالاً آمریکایی‌ها موافقت نمی‌کنند ولی در مسیر مذاکرات، آرام آرام به سمت آن مسیری ‌می‌روند که باید یک فرایند یا مکانیسمی را پیدا کنند که اطمینان حاصل کنند توافق حاصل می‌شود. جلب اعتماد آمریکا، حائز اهمیت است. البته آمریکایی‌ها هم باید اعتماد ایران را جلب کنند که موضوع رفع مؤثر تحریم‌ها اتفاق خواهد افتاد. آن‌ها باید روند اعتمادسازی را در پیش بگیرند. به‌نظر می‌رسد فعلاً روی موضوع غنی‌سازی کار می‌کنند. ایران طرح داده، آمریکایی‌ها هم باید طرح خود را بدهند که ایران بتواند‌ اعتماد کند و سیاست اعتمادسازی شکل بگیرد.»
اختلافات کمتر شده اما به صفر نرسیده است
ابوالفتح در واکنش به این موضوع که به نظر می‌رسد‌ اختلاف دو طرف کم شده اما هنوز به صفر نرسیده است؛ گفت: «اختلافات کمتر شده ولی به صفر نرسیده است. روز به روز، مورد به مورد که جلو‌ ‌می‌روند، اختلافاتشان را کمتر می‌کنند. حالا اینکه چقدر کم شده، نمی‌دانیم، ولی احتمال زیاد اختلافات کمتر شده که به دور بعد خواهد رفت. اگر قرار بود‌ اختلافات افزایش پیدا کند یا چشم‌انداز رفع اختلافات نبود، اصلاً دیگر به مراحل بعدی نمی‌رفت. همین الان تکلیف را یکسره می‌کردند. این تکنیک مذاکراتی آنهاست. خواسته حداکثری را مطرح می‌کنند، در مورد چین هم همین اتفاق افتاد، تعرفه 200درصدی گذاشتند، حالا ترامپ راضی شده می‌گوید، 80 درصد آن را کم کنند. این حرف‌ها را می‌زند، یا یمن هم همین بود، گفت جهنم به پا می‌کنم، بعد توافق کرد و آتش‌بس برقرار کرد. با ایران هم همین مسیر را دنبال می‌کند، براین اساس نباید خیلی این مواضع و حرف‌هایی که در رسانه‌ها می‌زنند را جدی گرفت.»
وزیر خارجه عمان در بخشی از پیام توییتری‌ای که منتشر کرد، به این موضوع اشاره کرد که طرفین بعد از مشورت با رهبران دور بعدی مذاکره را ادامه خواهند داد. ابوالفتح در این مورد هم گفت: «هر دفعه همین‌طور است. وقتی مذاکرات تموم می‌شود، هیئت‌ها برمی‌گردند، شرح مذاکرات را به اطلاع رهبران کشور‌ها می‌رسانند. بعد برای مرحله بعدی برنامه‌ریزی می‌کنند. اگر الان بیان شده، به این معنی نیست که دفعه قبل چنین چیزی نبوده است. هیئت‌ها که سر خود تصمیم نمی‌گیرند؛ بعد از رسیدن به پایتخت با نهاد‌های تصمیم‌ساز، تصمیمات را اتخاذ می‌کنند و در مذاکرات پیش می‌برند.»
بازار