راه ترقی - مهر / در نشستی تخصصی با حضور معاونان پیشین وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و روسای ادوار گذشته سازمان سینمایی، پیش‌نویس برنامه راهبردی این سازمان بررسی شد.
در نشست تخصصی بررسی پیش‌نویس برنامه راهبردی سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مباحث کلیدی از جمله اولویت‌بندی سیاست‌ها، راهکارهای افزایش سرمایه اجتماعی، تحکیم رابطه سینماگران با حاکمیت و بازخوانی تجربه‌های گذشته در توسعه زیرساخت‌های سینمایی کشور مطرح شد.
بازار

رائد فریدزاده رئیس سازمان سینمایی در ابتدای این نشست که 24 اردیبهشت در موزه سینما برگزار شد اظهار کرد: یکی از مسائلی که نیاز به بازنگری دارد، مسئله اولویت‌بندی است؛ اینکه کدام حوزه‌ها باید مورد توجه بیشتر قرار گیرند. اتفاق خوبی که رخ داده و لازم است به آن اشاره کنم، تصویب و ابلاغ آیین‌نامه تشکیل شورای سینما در استان‌ها است که ریاست آن بر عهده استاندار خواهد بود. این آیین‌نامه به‌زودی در تمامی استان‌ها اجرایی می‌شود و به نظر می‌رسد ظرفیت استان‌ها حتی فراتر از وجه منطقه‌ای آنها باشد.
وی در ادامه خواستار بهره‌گیری از تجربیات گذشته شد و گفت: هر نکته یا پیشنهادی در این زمینه، مایه دلگرمی و راهگشا است. تقاضای من از دوستان گرانقدر ذکر حداقل دو اقدام‌ مهم دوره مدیریت‌شان است که در صورت بازگشت به آن دوره به جد پیگیری می‌کردند. چون بررسی میزان تحقق اقدامات پیشین که در برنامه‌های روسای گذشته مطرح و دغدغه اصلی دوستان بوده است می‌تواند ما را در مسیر فعلی هدایت و راهنمایی کند.
در این نشست حسین ترابی نخستین معاون سینمایی پس از انقلاب، از تدوین پیش نویس برنامه راهبردی در حوزه سینما قدردانی کرد و آن را حاصل رشد جنبه های مدیریتی در حوزه فرهنگ دانست.
ارتقای سرمایه اجتماعی با بهره‌گیری از ظرفیت سینما
محمدمهدی حیدریان رئیس اسبق سازمان سینمایی، در این نشست گفت: امیدوارم خروجی این جلسه به‌ویژه با توجه به حساسیت و اهمیت مقطع فعلی در راستای تقویت فرهنگ کشور مؤثر واقع شود،
وی با تاکید بر اهمیت محتوا، یادآور شد: در 2 سال پایانی حضورم در سازمان سینمایی، بر ارتقای محتوای فرهنگی تمرکز داشتیم. وزارت فرهنگ باید متولی تأمین نیازهای فرهنگی جامعه باشد. همان‌گونه که گندم با شاخص‌های تولید و واردات ارزیابی می‌شود، باید شاخص‌های سنجش موفقیت در فرهنگ نیز تعریف شود.
حیدریان متذکر شد: در صورت کاهش سرمایه اجتماعی، دستگاه‌های فرهنگی موظف‌اند برای حفظ و ارتقای آن تلاش کنند.
وی تأکید کرد: هر برنامه یا فعالیت فرهنگی باید با هدف ارتقای سرمایه اجتماعی سنجیده شود. اگر محصول فرهنگی، از انیمیشن تا نمایش خانگی، به این هدف کمک نمی‌کند، باید مورد بازنگری قرار گیرد.
حیدریان افزود: هدف ما صرفاً تولید نیست، بلکه تأثیرگذاری در کل زنجیره سینما است؛ هر اقدام فرهنگی باید با شاخص ارتقای سرمایه اجتماعی ارزیابی شود، و اگر پاسخ‌گوی آن نبود، باید کنار گذاشته شود.
تحکیم رابطه‌ سینماگران با حاکمیت
در ادامه نشست محمدرضا جعفری جلوه معاون سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت نهم با اشاره به اقدامات زیربنایی صورت‌گرفته، گفت: یکی از موارد مهم در آن زمان، تحکیم رابطه سینماگران با حاکمیت و برعکس، تحکیم رابطه حاکمیت با سینماگران بود.
وی با تأکید بر لزوم درک متقابل میان مسئولان و فیلم‌سازان، افزود: یک مثلث مؤثر برای رونق سینما طراحی شد که اضلاع آن، فیلم، سالن و مخاطب بودند. نهضت بازسازی سالن‌های سینما، حمایت هدفمند از فیلم‌های اقتصادی و اجرای طرح اکران هم‌زمان در تهران و شهرستان‌ها، از جمله اقدامات اساسی در آن دوره بود. در گذشته، فیلمی را با رایت ده میلیون تومان می‌خریدند، در حالی که نسخه‌های غیرمجاز آن به‌شدت بازار را اشباع می‌کرد. با اقدامات انجام‌شده، ارزش رایت‌ها تا بیش از 300 میلیون تومان نیز افزایش یافت.
جعفری جلوه همچنین بر ضرورت توجه به هنرمند به عنوان خالق اثر تاکید کرد و گفت: نباید صرفاً به محصول توجه کرد، بلکه باید به تولیدکننده اثر نیز پرداخت و نیازهای او را درک کرد.
وی ادامه داد: برای تقویت زنجیره فرهنگی، باید به مؤلفه‌هایی همچون آموزش، تبیین مبانی نظری، ساماندهی نشر، ارتقای فناوری، تقویت جشنواره‌ها و زیرساخت‌های تولید و پخش توجه داشت تا به هنرمندی هم‌تراز با نیازهای جامعه دست یابیم.
وزارت ارشاد باید هدایت‌گر پروژه‌های کلان باشد
عزت‌الله ضرغامی هم که سال‌ها مسئولیت معاونت سینمایی وزارت ارشاد را عهده دار بوده است، با تأکید بر لزوم بازنگری در سیاست‌های سینمایی وزارت ارشاد، خواستار توجه جدی به چالش های خوانش‌های فرامتنی و احیای سینمای اجتماعی شد.
وی در سخنان خود اظهار کرد: به نظرم درباره خوانش‌های فرامتنی باید یک بحث جدی شکل بگیرد. این نوع نگاه‌ها اگر بدون اجتهاد و تحلیل تخصصی انجام شود، می‌تواند آسیب‌های جدی به فرهنگ و هنر کشور وارد کند.
ضرغامی با اشاره به تجربه خود در تعامل با وزرای مختلف فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: من همیشه به وزرای فرهنگ و ارشاد توصیه کرده ام شخصا بر فیلم‌ها اشراف داشته باشند، از پیچیدگی‌هایشان مطلع باشد، کارگردانان را بشناسد و با نهادهای حاکمیتی تعامل کند.
وی افزود: وزارت ارشاد خود تولید ندارد و نقش آن مشابه رسانه ملی در تولید صرف آثار نیست. اما وظیفه اصلی آن، شناخت و هدایت پروژه‌های مهم سینمایی در طول سال است؛ پروژه‌هایی که بتوان از آن‌ها دفاع کرد و آن‌ها را مدیریت نمود.
ضرغامی در بخش دیگری از سخنان خود با انتقاد از وضعیت فعلی سینمای اجتماعی گفت: سینمای اجتماعی که یکی از نیازهای جدی جامعه است، امروز در حال نابودی است و باید بسیار مراقب آن بود. در حالی که سینمای کمدی، به دلیل سودآوری رشد کرده، سینمای اجتماعی بی‌پناه مانده است. این در حالی است که فیلم‌های ارزشی و دفاع مقدس نیز اغلب توسط نهادهایی حاکمیتی تولید می‌شوند.
وی یادآور شد: اگر طراحی مناسبی برای سینمای اجتماعی صورت گیرد، می‌توان دوباره به کارنامه‌ای درخشان در این حوزه رسید. در حال حاضر وضعیت این نوع سینما رو به افول است و توجه به آن یک ضرورت فرهنگی و اجتماعی است.
کنترل بودجه یکی از ابزارهای سیاست‌گذاری است
در ادامه این نشست، حسین انتظامی رئیس پیشین سازمان سینمایی و معاون توسعه مدیریت و منابع حال حاضر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نیز طی سخنانی بیان کرد: شما مستحضرید که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چه در این دولت و چه در دولت‌های پیشین، عملا توسط کارکنان اجرایی اداره می‌شود. بنابراین، هرچند در سطوح بالای مدیریتی تغییراتی صورت می‌گیرد، اما جلوه‌های اصلی وزارتخانه تغییر چندانی نمی‌کند. این وزارتخانه اکنون بیشتر شبیه به " alt="راه ترقی" width="100%" />

انتظامی ادامه داد: در حوزه سیاست‌گذاری سینما، یکی از موضوعات مغفول‌مانده، رده‌بندی سنی است. آرزوی من سامان دهی این بخش است. باید پارادایم نظارتی تغییر کند. در سیستم فعلی، شورای نمایش فیلم را در وضعیت انفعال می‌بیند و با حذف سکانس‌ها و اصلاح دیالوگ‌ها، اجازه اکران می‌دهد. اما در مدل رده‌بندی سنی، تهیه‌کننده گزینه‌هایی پیش رو دارد و در نهایت خودش تصمیم می‌گیرد و مسئولیت آن را نیز می‌پذیرد.
وی همچنین به بازنگری در ترکیب ناظران اشاره کرد و گفت: لازم نیست همه ناظران صرفا متخصص سینما باشند. باید از معلمان، روان‌شناسان، جامعه‌شناسان و کسانی که درک درستی از اثرگذاری دیالوگ یا یک چرخش دوربین دارند، حتی اگر خودشان فیلم‌ساز نباشند، بهره گرفت. نکته بعدی مربوط به نوع سینمایی است که ما باید روی آن تمرکز کنیم. متأسفانه سینمای ما به سمت تولید صرف حرکت می‌کند، در حالی که باید سینمای خلاق و کم‌هزینه نیز در نظر گرفته شود. با استفاده از سیاست‌های تشویقی، می‌توان این نوع سینما را نیز تقویت کرد. کنترل بودجه یکی از ابزارهای سیاست‌گذاری است.
انتظامی افزود: اگر مجوزها شفاف، پیش‌بینی‌پذیر و متکی به دولت الکترونیک باشند، مردم نیز تکلیف خود را می‌دانند. ما باید از پراکندگی و چندفرمی بودن فرم‌ها و دستورالعمل‌ها پرهیز کنیم. نمی‌شود ده‌ها هدف موازی را دنبال کرد. اگر فرمی جدید طراحی می‌شود، باید فرم‌های قبلی کنار گذاشته شوند و کارکنان نیز آموزش ببینند تا با شرایط جدید هماهنگ شوند.
وی یادآور شد: بروکراسی صرفا به معنای کاغذبازی نیست؛ اتفاقاً ما دچار فقدان بروکراسی منسجم هستیم. اگر شما بپرسید که اولویت کار ما در وزارت ارشاد چیست، پاسخ می‌دهم گسترش حضور بین‌المللی فرهنگی، اما با سازوکارهایی منطقی، قابل اجرا و کارآمد.
سینما نیازمند حمایت‌های دولتی است
در پایان این نشست مهدی فریدزاده از مدیران پیشین سینمایی وزارت فرهنگ که از طریق تماس تصویری در جلسه حضور داشت، گفت: مشکلات سینمای ما و همه دنیا، فیلمنامه، ساخت، نمایش و در نهایت اقتصاد است که باید برای آن برنامه‌ریزی کرد. ما منابع خوبی در ادبیات داریم و می‌توان با حضور فیلمنامه‌نویسان خوب آن را تقویت کرد. دفاع مقدس داستان‌های بسیاری دارد و از سوی دیگر، ادبیات غنی داریم که نویسندگان می‌توانند به سمت آن بروند.
وی ادامه داد: باید فضایی ایجاد شود و از نویسندگان حمایت کرد. در حوزه ساخت و نمایش نیز باید از فضاهای گوناگون بهره گرفت، همان‌طور که جهان امروز این کار را انجام می‌دهد. سینما نیازمند حمایت‌های دولت است و باید دست‌اندرکاران و مدیران اهمیت این موضوع را درک کنند، چرا که هر کمکی به سینما، کمک به فرهنگ و آینده است.
اهداف، سیاست‌ها و فعالیت‌های سازمان سینمایی ذیل کلان‌برنامه‌های وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت چهاردهم، پس از نهایی شدن، ابلاغ خواهد شد.
مهدی شفیعی، روح‌الله حسینی و علیرضا اسماعیلی (معاونان سازمان سینمایی)، علی جعفری، حجت طباطبایی، مسعود نجفی (مدیران‌کل سازمان سینمایی) و فاطمه محمدی (مدیرعامل موزه سینما) نیز در این جلسه حضور داشتند.
در ابتدای این جلسه برنامه راهبردی سازمان سینمایی برای حاضران ارائه شد.
سایر معاونان سینمایی و روسای پیشین سازمان سینمایی به دلیل مشغله مختلف امکان حضور در این جلسه را پیدا نکردند.