بزرگنمايي:
راه ترقی- روزنامه گاردین در گزارشی درباره تحولات اخیر پیرامون مذاکرات احیای
توافق هسته‌ای در وین و مواضع دولت‌های غربی و رژیم صهیونیستی در قبال این
موضوع نوشت: هشدارهای هماهنگ هفته گذشته از سوی آمریکا، اسراییل و اتحادیه
اروپا مبنی بر این که زمان کمی برای احیای توافقی باقی مانده است که
فعالیت‌های هسته‌ای ایران را محدود می‌کند، این سوال نگران‌کننده را بر
می‌انگیزد که دولت‌های مخالف در صورت «تداوم وقت کشی ایران» [در زمینه
احیای توافق هسته‌ای] و در عین حال انباشته کردن مواد لازم با قابلیت ساختن
یک سلاح هسته‌ای چه خواهند کرد؟
گاردین در ادامه می‌نویسد: مقامات اسراییل طبق معمول بی رودربایستی در
این باره صحبت کرده‌اند. چنان که یائیر لاپید وزیر امور خارجه اسراییل در
این باره گفته بود: هر روزی که می‌گذرد و هر تاخیری در مذاکرات، ایران را
به یک سلاح هسته‌ای نزدیک‌تر می‌کند. اگر قرار باشد یک "حکومت تروریستی" به
یک سلاح اتمی دست پیدا کند، ما باید وارد عمل شویم. ما باید روشن سازیم که
جهان متمدن اجازه‌ی چنین چیزی را نخواهد داد.
این روزنامه می‌افزاید: آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا محتاط‌تر
بود. او در این باره گفت، «اگر ایران رویه‌اش را عضو نکند، آماده روی آوردن
به گزینه‌های دیگر هستیم. اما همچنان بر این باوریم که دیپلماسی موثرترین
روش است». آنگلا مرکل صدراعظم آلمان هم که اخیرا به اسراییل سفر کرده بود،
پیش بینی کرد مذاکرات احیای توافق هسته‌ای در حال نزدیک شدن به برهه‌ای
«تعیین‌کننده» است.
گاردین با توجه به مواضع مطرح شده می‌نویسد: مطمئنا آخرین چیزی که دولت
جو بایدن در خلال تلاش برای گسستن از خاورمیانه و تمرکز بر چین می‌خواهد،
اقدام نظامی اسراییل علیه ایران است که آتش آن در کل خاورمیانه زبانه خواهد
کشید. با این وجود، نفتالی بنت، نخست وزیر نگران اسراییل چنین چیزی را
کنار نمی‌گذارد. او در این باره گفته بود، «جهان منتظر است، ایرانی‌ها به
تعویق می‌اندازند و سانتریفیوژها می‌چرخند».
این روزنامه می‌افزاید: خطرات در این زمینه واضح هستند اما این که دولت
سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران چگونه به فشار غرب واکنش نشان خواهد
داد، مشخص نیست. قدرت‌های غربی که طبق معمول در وین به دنبال سوداگری
هستند، با مانع اساسی‌تری مواجه‌اند. برای ریییسی و حسین امیرعبداللهیان
وزیر امور خارجه او، دست یافتن به لغو تحریم‌ها از طریق احیای توافق
هسته‌ای در درجه اول اولویتشان نیست. آن‌ها بر این باورند، اگر لازم شود،
ایران می‌تواند بدون آن هم سر کند. صاحب صادقی، یک تحلیل‌گر در این باره
می‌گوید، «دولت رئیسی روی راهبردی تمرکز کرده است که خنثی سازی تحریم‌ها از
طریق روابط با همسایگان و کشورهایی مانند روسیه و چین را در اولویت قرار
می‌دهد. این دولت بر این باور است آمریکا که عزمش بر محدودسازی ایران است،
همیشه دلایلی برای حفظ تحریم‌ها پیدا خواهد کرد، حتی اگر تمامی خواسته‌هایش
محقق شوند».
در ادامه این گزارش آمده است: تحلیل‌گران انتظار دارند دولت رئیسی با یک
شراکت راهبردی با پکن پیش برود که خواهان نفت و گاز ایران است. سیاست
موسوم به «نگاه به شرق»، روابط گسترده با کشورهایی از جمله پاکستان طرد شده
توسط آمریکا و کشورهای آسیاسی میانه و آسیای شرقی را متصور می‌سازد. به
همین منظور، مهدی صفری سفیر پیشین ایران در چین به عنوان معاون ارشد
اقتصادی رئیس جمهور ایران منصوب شده است. ایران به شرکای تجاری احتیاج
دارد. اما تا حد زیادی هم از قیمت‌های بین‌المللی رو به افزایش نفت سود
می‌برد، در عین حال اقتصاد به انزوا کشانده شده و متاثر از کرونای آن نیز
نشانه‌هایی از احیا و بهبود بروز داده است. از طرف دیگر، کشورهای منطقه
مانند لبنان که با کمبود ویرانگر انرژی مواجه‌اند در حال وابسته شدن
بیشتر[به ایران] هستند.
گزارش گاردین در این راستا مطرح می‌کند: این موضوع به جریان دومی در
راهبرد دولت رئیسی اشاره دارد، یعنی تلاشی مصمم برای ترمیم یا تحکیم روابط
با جهان عرب. امیرعبدالللهیان اخیرا به عراق، سوریه و لبنان سفر کرده بود و
با مقامات امارات متحده عربی دیدار داشته است. پس از چندماه مذاکرات
محرمانه با عربستان سعودی به میزبانی عراق، ممکن است به زودی روابط
دیپلماتیک محدود[با عربستان] احیا شوند. اگر چنین اتفاقی بیفتد، گام بزرگی
در نوسازی و تجدیدقوا[برای ایران] خواهد بود. ائتلاف ضد ایرانی تحت
پشتیبانی آمریکا-اسراییل در منطقه نیز ممکن است با پیروی دیگر کشورهای خلیج
فارس از این رویه، از هم فرو بپاشد. با توجه به این که واشنگتن توجه کمتری
[به منطقه] نشان می‌دهد و علیرغم وجود معاهده آبراهام [عادی‌سازی روابط
کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی]، اسراییل ممکن است بیش از همیشه احساس
آسیب‌پذیری کند و سریع‌تر برانگیخته شود.
گاردین همچنین مطرح می‌کند: با این وجود، احتمال ندارد دولت رئیسی به
طور یک‌جانبه روند مذاکرات وین را رها کند که می‌تواند به نفع دشمنانش تمام
شود. در عوض، وقتی مذاکره‌کنندگان ایرانی به وین بازگردند، شروط سخت‌تری
تعیین خواهند کرد، از جمله منافع اقتصادی قابل ارزیابی و زودهنگام در ازای
پایبندی به توافق هسته‌ای. آن‌ها بر تفکیک موضوع هسته‌ای از مسائلی از جمله
موشک‌های بالستیک و امنیت منطقه پافشاری خواهند کرد. در خلال این‌ها، توان
هسته‌ای ایران توسعه خواهد یافت. ممکن است موقعی فرا برسد که رهبران
برآشفته غربی دست از کار بکشند و به چیزی روی بیاورند که از آن به عنوان
پلان B(نقشه دوم) یاد می‌کنند.
روزنامه صهیونیستی هاآرتص پیش‌تر با توجه به سفر اخیر
مقامات امنیتی و دفاعی رژیم صهیونیستی به واشنگتن برای رایزنی با مقامات
آمریکایی پیرامون توافق هسته ای و مذاکرات وین نوشته بود: اسرائیل و آمریکا
در غلبه بر اختلافات موجود در مواضعشان در گفت و گوی استراتژیک در واشنگتن
که به ریاست مشاوران امنیت ملی هر دوی آن ها برگزار شد، باری دیگر شکست
خوردند. با وجود این که مذاکرات به طور رسمی مثبت و کارآمد توصیف شدند، هیچ
توافقی درباره کاری که باید انجام شود، میان طرفین وجود ندارد.
این
روزنامه ادامه داد: اسرائیل از دولت بایدن خواسته است یک «پلان B» برای
موقعی آماده کند که ایران نخواهد به مذاکرات احیای توافق هسته ای در وین
ادامه دهد. تماس های مقدماتی درباره از سرگیری مذاکرات گاه و بیگاه از زمان
روی کار آمدن بایدن در ژانویه 2021 برقرار شده اند، اگرچه به خاطر
انتخابات ریاست جمهوری ایران در ژوئن به تعلیق درآمدند.
علاوه بر این،
جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که اخیرا برای رایزنی با
مقامات آمریکایی پیرامون از سرگیری مذاکرات وین به واشنگتن سفر کرده بود،
در جمع خبرنگاران در پاسخ به این که در صورت شکست احتمالی در مذاکرات،
«پلان B» در قبال ایران که از آن یاد می‌شود، شامل چه چیزهایی خواهد بود،
گفت: من نمی‌خواهم به پلان Bها فکر کنم. هیچ کدام از پلان Bهایی که به ذهنم
می‌رسند خوب نیستند.
قدرت های جهانی به همراه ایران و با حضور آمریکا، در ماه‌های گذشته شش
دور مذاکرات پیرامون احیای توافق هسته ای در وین را برگزار کردند. این
مذاکرات میان ایران و دیگر اعضای کمیسیون مشترک برجام و با حضور آمریکا در
وین برگزار شد. البته ایران و آمریکا مذاکرات مستقیمی نداشتند و تنها از
طریق نمایندگان دیگر کشورهای حاضر در مذاکرات در جریان مواضع یکدیگر قرار
می گرفتند.
برگزاری دور هفتم این مذاکرات تا پس از تشکیل دولت سید ابراهیم رئیسی،
رئیس جمهور کشورمان به تاخیر افتاد. زمان دقیق از سرگیری مذاکرات مشخص
نیست، اما ایران اخیرا هم‌زمان با برگزاری نشست سالانه مجمع عمومی سازمان
ملل گفته که این مذاکرات می تواند در آینده نزدیک از سر گرفته شود. مذاکرات
وین در این راستا پیش می رود که بتواند از طریق اقداماتی هماهنگ شده، موجب
بازگشت دوجانبه آمریکا و ایران به پایبندی کامل به توافق هسته ای شود.