بزرگنمايي:

راه ترقی- در ادامه یادداشت روزنامه ایران به قلم بیژن یاور پژوهشگر و مدرس دانشگاه در 17 آذر می خوانیم: بحث اصلی در شرایط کنونی کسب ایمنی جمعی یعنی همانHerd Immunity است که به معنای کسب ایمنی از طریق واکسیناسیون به میزان بالای 80 درصد از افراد جامعه است که متأسفانه هنوز حاصل نشده و این مهم، همچنان از دغدغه‌های اصلی است.

دولت خدمتگزار علی‌رغم تحریم‌های ناجوانمردانه و با تلاش‌های ستودنی شبانه‌روزی برای نیل به‌ایمنی جمعی از طریق تأمین واکسن چه از داخل به صورت تولیدی و چه از خارج به‌صورت وارداتی زحمات زیادی را متحمل شد اما متأسفانه علی‌رغم وفور واکسن و ایجاد نقطه عطفی قابل ملاحظه و تغییری مثبت در وضعیت همه‌گیری بیماری ناشی از ویروس کرونا در جامعه، در حال حاضر شاهد پدیده و مسأله جدیدی هستیم به نام ضد واکسن‌ها! افرادی که نه تنها با واکسیناسیون به‌طور علنی مخالفت می‌ورزند بلکه در عین حال کمپین تشکیل داده و حتی به اعتراض خیابانی می‌پردازند.

واکسیناسیون یک فرد ممکن است امری اختیاری باشد، اما زمانی که بحث جامعه و زندگی اجتماعی مطرح می‌شود امری ضروری و الزامی است، چرا که علاوه بر تأثیر مستقیم بیماری‌زایی فرد مورد نظر با احتمال بالاتر ابتلا در اثر عدم واکسیناسیون در جامعه، عدم کسب ایمنی اکثریت مردم و عدم تحقق ایمنی جمعی (Herd Immunity) همه را در معرض خطر پیک‌های بعدی قرار خواهد داد.

لذا هرچند معمولاً برای این مسأله از روش‌های اقناعی، ایجابی و با فرهنگ‌سازی و آموزش‌های لازم استفاده می‌شود به نظر می‌رسد به دلیل شیوع همه‌گیری سویه اُمیکرون در بیش از 20 کشور و زمان کمی که تا پیک احتمالی بعدی در زمستان و احتمال آسیب‌پذیری بالا وجود دارد، در این خصوص باید از روش‌های اجباری و اعمال قانون استفاده کرد. متأسفانه عادی‌انگاری‌ها و کاهش معنی‌دار رعایت پروتکل‌های بهداشتی از جمله عدم استفاده از ماسک، شرکت در دورهمی‌های خانوادگی و نمونه‌های مشابه و تمایل غیرمنطقی به عادی‌سازی شرایط نیز مزید بر علت شده است.

لذا در این خصوص به عارضه‌یابی این مسأله که ایمنی جمعی را به خطر انداخته و باعث پیک‌های بعدی خواهد شد می‌پردازیم.پس از مداقه بیشتر و بررسی‌های به عمل آمده دلایلی برای عدم واکسیناسیون استخراج گردیده که به شرح زیر می‌آید. به نظر می‌رسد در این خصوص باید آموزش‌ها و فرهنگ‌سازی‌های لازم صورت پذیرد.
اولین مسأله اینفودمیک‌ها و ویروس‌هراسی بیش از حد و ترس از عواقب غیرواقعی و خیالی واکسیناسیون القا شده توسط مراجع غیرمعتبر و غیررسمی است.

اینفودمیک (Infodemic) به شرایطی اطلاق می‌شود که اطلاعات وسیعی در مورد یک مشکل ایجاد شود و این وسعت اطلاعات، پیدا کردن راه‌حل برای آن مشکل را دشوار می‌سازد و انتشار اطلاعات نادرست و شایعات مانع پاسخگویی راهکارهای مؤثر سلامتی شده و همچنین باعث ایجاد نوعی سردرگمی و عدم اطمینان در بین مردم می‌شود.

شاخص‌های تشخیص اینفودمیک‌ها و ابزار تشخیص میزان ریسک‌پذیری آنها هم می‌تواند چاره‌ساز بوده و رهنمودهای خوبی ارائه نماید حتی می‌توان شاخص‌هایی برای پایش دائمی اینفودمیک‌ها و رصد میزان تأثیرگذاری آموزشی، فرهنگ‌سازی‌ها و سایر موارد در قالب داشبوردهای مدیریتی به منظور آشنایی با حقیقت‌ها نه واقعیت‌هایی که در فضای مجازی منتشر می‌شوند درنظر گرفت.

مسأله بعد روزمرگی، عادی‌انگاری و عدم جدی گرفتن واکسیناسیون است و همچنین عدم درک دقیق از میزان تأثیرگذاری واکسیناسیون در ایجاد ایمنی جمعی که می‌توان با تعریف شاخص‌هایی این مورد را به سهولت به مردم یک جامعه منتقل کرد. به عبارت ساده‌تر عدم آشنایی با ایمنی جمعی و مکانیسم آن باعث می‌شود تا مردم نقش خود را زیاد جدی نگیرند. به نظر می‌رسد راه حل این باشد که شاخص‌هایی برای درک بهتر عمومی تعیین گردد که میزان پیشرفت ایمنی جمعی قابل توصیف باشد. این امر می‌تواند از طریق داشبوردهای مدیریتی ساده روی تلفن همراه به راحتی ارائه گردد.

نتیجه اینکه‌ ایمنی گله‌ای، ایمنی جمعی یا همان Herd Immunity زمانی حاصل می‌شود که این مفهوم برای مردم روشن بوده، اینفودمیک‌ها تحت کنترل باشد و مردم تحت تأثیر آنها دچار ترس و هراس بیهوده نشوند. جامعه باید درک خوبی از واکسیناسیون و ایمنی جمعی به طور ملموس داشته و از عواقب دیرکرد ایمنی جمعی در جامعه آگاهی لازم را داشته باشد و بداند تأثیرات و نتیجه عدم واکسیناسیون چیزی جز تضییع حقوق اجتماعی هموطنان، آسیب به برخی افراد، دلسردی برخی از آنهایی که واکسن دریافت نموده‌اند، نیست.

هر چه زودتر ایمنی جمعی حاصل شود قطعاً وضعیت در برابر سویه‌های جدید مثل اُمیکرون بهتر خواهد بود.