بزرگنمايي:

راه ترقی- سند تحول شورای‌عالی انقلاب فرهنگی که در حکم مقام معظم رهبری برای دوره جدید نیز مورد تاکید قرار گرفته بود، در جلسه 21 دیماه این شورا به ریاست آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی رییس جمهوری به تصویب رسید.

سند تحول شورای‌عالی انقلاب فرهنگی مشتمل بر سه فصل تحول در شورا، تحول در دبیرخانه شورا و زمینه‌ها و لوازم اجرایی شدن این سند است و در روزهای آینده برای تایید نهایی خدمت مقام معظم رهبری ارسال خواهد شد.

اعضای شورای‌عالی انقلاب فرهنگی در دوره ریاست آیت‌الله رئیسی موضوع تحول در این شورا را با محوریت ایجاد ضمانت‌های اجرایی برای مصوبات آن در دستور کار قرار داده بودند. مقام معظم رهبری نیز در حکم خود برای دوره جدید فعالیت شورای‌عالی انقلاب فرهنگی بر ضرورت تشکیل کارگروه تحول و تهیه و تصویب سندی ناظر به ظرفیت‌های این نهاد با بهره‌گیری از بیانات، احکام و پیوست‌های احکام امام راحل و رهبر معظم انقلاب برای ادوار مختلف فعالیت شورا تاکید داشتند.

بر این اساس هفت جلسه از مجموع 11 جلسه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی در دوره دولت سیزدهم، به تحول و بازآرایی شورای عالی انقلاب فرهنگی اختصاص یافته که به نوعی باعث نهادینه‌سازی این شورا هم به لحاظ جایگاه، هم به لحاظ ماموریت‌ها و هم از لحاظ روابط با قوای سه گانه و سایر نهادها و نیز ایجاد ضمانت‌های اجرایی موثر برای مصوبات آن شود.

در این راستا تلاش شده برای شورای‌عالی انقلاب فرهنگی ظرفیت قرارگاهی برای رصد و پایش مسائل فرهنگی و اطمینان از اجرایی شدن مصوبات توسط دستگاه های اجرایی با رویکرد مردم نهاد تعریف شود تا بتواند به عنوان یک قرارگاه، اجرای سیاست‌ها و برنامه‌های مصوب را پیگیری کند. از این رو در این سند پیش‌بینی‌های لازم برای اجرایی شدن مصوبات، ضمانت حقوقی مصوبات و تشکیل کمیسیونی برای تطبیق و همکاری بین شورای‌عالی انقلاب فرهنگی و قوای سه‌گانه در جهت اجرای مصوبات آن تدبیر شده است.

مطابق این سند از این پس بودجه بخش‌های علمی و فرهنگی در لوایح بودجه سالیانه و برنامه‌های پنج ساله کشور الزاما بر مبنای سیاست‌های کلان مصوب شورا تدوین و تعیین می‌شود. همچنین در این سند ساختار دبیرخانه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی مورد بازنگری قرار گرفته و پیش‌بینی‌هایی برای رصد داده‌های فرهنگی و علمی کشور در آن شده است.

بر اساس این مصوبه چهار ستاد نظارت و راهبری در حوزه علم، فناوری و نوآوری، حوزه تعلیم و تربیت و حوزه امور اجتماعی و حوزه مربوط به مهندسی فرهنگی تشکیل خواهد شد که این ستادها در واقع ظرفیت پیگیری اجرایی شدن مصوبات را فراهم می‌کند. این اقدام بدون افزایش منابع انسانی و با بهره گیری از ظرفیت‌های دستگاه‌های اجرایی صورت خواهد گرفت.

اما برای بررسی این موضوع حجت الاسلام سید سعیدرضا عاملی دبیر شواری عالی انقلاب فرهنگی به خبرنگار معارف ایرنا گفت: آنچه به عنوان مطالبه رهبر معظم انقلاب مطرح است، این است که شوراهای اقماری شورای عالی انقلاب فرهنگی از یک هوشیاری بیشتری برخوردار باشند. اگر از کار قرارگاهی صحبت می کنیم، باید توجه داشته باشیم که قرارگاه در درجه اول نیازمند فهم و شناخت عمیق راجع به جامعه یعنی شناسایی است.

وی افزود: به عبارت دیگر این قرارگاه باید بتواند خودش را به جامعه نزدیک کند. چون جامعه در حال تغییر است و تحولات اجتماعی بسیاری بوجود آمده است. در دنیای امروز تغییرات به قدری زیاد است که از دوره گذار صحبت می کنند، به گونه ای که نمی توانند بفهمند که این پدیده تغییر یافته چیست.

عاملی اضافه کرد: مساله بعدی بحث تدارک دیدن برای برنامه های مفید و موثر است. احراز اجرایی شدن تدابیر و مصوبات نیز مساله بعدی است. در بسیاری از موارد، سندی را تصویب می کنیم ولی آن را رها می کنیم. کار قرارگاهی یعنی این که بر جمع بندی و نتیجه گیری نظارت کنیم و مطمئن شویم که اقدامات لازم صورت گرفته است.

وی ادامه داد: همچنین کار قرارگاهی نیازمند کار بازخورد است و باید مطمئن شویم که آیا این مسیر درست بوده یا نه و اگر مسیری که طی شده صحیح نبوده، روش را تغییر دهیم و اصلاح مسیر داشته باشیم.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: ما استقرار همه جانبه نسبت به امر فرهنگ را در قالب کار قرارگاهی دنبال می کنیم. ستاد توسعه قرآنی نیز در همین مسیر است. این ستاد ماموریتی برای حفظ قرآن کریم داشته که رهبر انقلاب بر تربیت 10 میلیون حافظ قرآن کریم نیز تاکید کرده اند.

وی افزود: اگر بخواهیم منصفانه صحبت کنیم باید قبول کنیم که شورای توسعه فرهنگ قرآنی و سایر نهادهای مربوطه در این زمینه موفق نبوده اند. چون تاکنون درحدود 50 هزار حافظ کل قرآن تربیت کرده ایم. همین مساله یک ماموریتی است که باید انجام شود و نیازی نیست از ماموریت های دیگر مانند قرائت، تفسیر و فهم قرآن سخن بگوییم.

عاملی اضافه کرد: اینها مسیرهایی است که باید طی کنیم. توقع تحولی از شورای توسعه فرهنگ قرآنی این است که بتواند این جایگاه را پیدا کند امیدوار هستیم با این حرکت جدیدی که شروع شده این اقدام صورت گیرد.

وی درباره امکان ایجاد تحول با مدیران فعلی شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: این تفکر که نسل جدید باید برای تحول در کارها حضور پیدا کند و به نوعی پوست اندازی کند، قابل تامل است ولی این تفکر اشتباه است که اگر یک مجموعه ای را به صورت کامل کنار بگذاریم و با انتخاب مجموعه ای دیگر بخواهیم اتفاقی رخ دهد. چون در آن صورت انتقال تجربه صورت نخواهد گرفت. بنابر این باید یک مسیر منطقی ایجاد کنیم که انتقال تجربه نیز صورت بگیرد ولی تفکرات تحولی هم در کنارشان باشد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تاکید کرد: من این نگاه تغییر نسلی را در کارها موفق نمی بینم و در عمل هم دیده ایم که یکی از ضعف های ما این است که تجربه هایمان ناتمام می ماند. یعنی کاری را انجام می دهیم و چون به دلایلی موفق نمی شویم، دوباره از ابتدا شروع می کنیم و همان مشکل دوباره اتفاق می افتد و به همین دلیل همان گونه که به میوه پیوند می زنند باید ترکیب جدیدی ایجاد کرد.

وی درباره ضمانت اجرایی مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: در سند جدید ضمانت اجرایی پیش بینی شده که شامل ضمانت های مالی، حقوقی و قضایی است که اگر این سند مورد تایید قرار گیرد، سند محکمی از نظر تحول در امور فرهنگی خواهد بود.

عاملی ادامه داد: بحث تحول در شورای عالی انقلاب فرهنگی برای حوزه فرهنگ است نه این که تحول برای تحول باشد. آن چیزی که رهبر معظم انقلاب در پیوست حکمشان مطالبه کردند، تحول در شورای عالی انقلاب فرهنگی با هدف تحول در قلمرو فرهنگی است. این شورا عرصه ای است که همه مولفه های فرهنگ را در بر می گیرد و فرهنگ، یک حوزه شناختی، حوزه نهادی و حوزه فرایندی دارد. متولی سیاستگذاری این سه قلمرو شورای عالی انقلاب فرهنگی است ولی قلمرو اقدامی دارد و اقداماتی که باید صورت بگیرد، اهمیت کلیدی دارد.

رهبر معظم انقلاب در 23 آبان با انتصاب اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی تاکید کردند: ورود در دومین چهلواره‌ انقلاب اسلامی که با آغاز سده‌ جدید هجری شمسی همزمان شده است، نگاهی نو، آسیب‌شناسانه و روزآمدساز، به مجموعه‌ای از زیرساخت‌های تمدنی را ضروری می‌سازد. در رأس این مجموعه، مقوله‌ فرهنگ است. فرهنگ، جهت دهنده‌ همه‌ اقدام‌های اساسی و زیر بنائی جوامع بشری و شتاب‌دهنده یا کُندکننده‌ آن است.

ایشان فرهنگسازی در هر یک از اجزای تمدنی جامعه را برترین وسیله پیشرفت و موفقیت دانسته و افزودند: شاکله و آرایش عمومی فرهنگ در همه‌ بخش‌های گسترده‌ آن، نیازمند نظم و محتوای انقلابی است. این یگانه وسیله‌ مصون‌سازی فرهنگ عمومی کشور در برابر هجوم فرهنگی و رسانه‌ای برنامه‌ریزی شده‌ بیگانگان بدخواه است.

رهبر انقلاب افزودند: مأموریت شورای عالی انقلاب فرهنگی، از آغاز، ساماندهی به وضعیت فرهنگ و دانش در کشور و سیاست‌گذاری در این دو مقوله و هدایت دستگاه‌های متصدی آن به سمت ارزش ها و هدف های انقلاب و برآوردن نیازهای فکری این دستگاه‌ها و ظاهر شدن در نقش قرارگاه فرهنگی کشور بوده است.