بزرگنمايي:

راه ترقی - دنیای اقتصاد /هنگامه علیقلی : سازو‌کار اجرایی حذف ارز 4200 در نان، روغن و نهاده‌های دامی اعلام شد. محمدرضا میرتاج‌الدینی، رئیس کمیته هدفمندی یارانه‌های مجلس در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» از چگونگی فرآیند آزادسازی ارز 4200 خبر داد.
به‌گفته‌ او، نماینده بانک مرکزی با حضور در کمیته هدفمندی یارانه‌ها در مجلس از نرم‌افزاری رو‌نمایی کرده است که نشان می‌دهد پس از آزاد‌سازی قیمت‌ها چگونه افراد از میزان یارانه خود مطلع می‌شوند. بنا به اطلاعات موجود مردم پس از خرید هر نوع نان از هر فروشگاهی، رسید تراکنش خود را دریافت می‌کنند که در ذیل آن، جزئیات میزان باقی مانده سهمیه یارانه نان و میزان واریز یارانه نانوایی نیز مشخص خواهد شد.
 این نرم‌افزار برای تمام پایانه‌های فروشگاهی متصل به بانک مرکزی، فعال است. با این نرم‌افزار هر نوع خرید کالاهای اساسی، میزان یارانه هزینه شده و باقی‌مانده در کارت اعتباری افراد اطلاع داده می‌شود. میرتاج‌الدینی گفت: به ازای هر خرید نان برای مردم برگ خرید صادر می‌شود که فرد اطلاع می‌یابد که چقدر نان خریده است و چقدر از کارت یارانه‌اش کسر شده یا چقدر در کارت یارانه‌اش باقی مانده است.
شارژ کارت اعتباری همزمان با آزاد‌سازی
رئیس تبصره 14 لایحه بودجه سال جاری، همچنین از تخصیص یارانه نان و سایر اقلام کالاهای اساسی به کارت اعتباری مردم خبرداده و گفته است که همزمان با آزاد‌سازی، کارت اعتباری باید شارژ شود و به عبارت دیگر آزاد‌سازی زمانی رخ خواهد داد که کارت یارانه شهروندان موجودی کافی داشته باشد.
 میرتاج‌الدینی پیش‌تر به «دنیای اقتصاد» اعلام کرده بود که اگر دولت نتواند زیرساخت‌ها‌ی آزاد‌سازی را تامین کند به مدت دو ماه نخست اجرای آزاد‌سازی مبلغ نقدی یارانه‌ها را به حساب افراد سرپرست خانوار واریز خواهد کرد. او در عین حال دیروز به «دنیای اقتصاد» گفت که این اقدام وقتی قرار بود انجام شود که دولت زیرساخت‌های آزادسازی ارز ترجیحی را مهیا نکرده باشد درحالی که دولت الان این زیرساخت‌های بانکی و اطلاعاتی را مهیا کرده، ولی هنوز زمان آزاد‌سازی ارز 4200 در کالاهای اساسی اعلام نشده است.
وی افزود: اعتبار شارژ شده در کارت اعتباری افراد غیر‌قابل برداشت است و در حساب بانک مرکزی قرار دارد زیرا به دلیل اینکه حجم نقدینگی را افزایش خواهد داد و به تورم دامن خواهد زد به حساب بانک‌ها واریز نخواهد شد. بانک مرکزی نیز صبح روز بعد از خرید مردم، یارانه فروشگاه‌ها را به حساب صاحبان آن کسب‌وکار واریز می‌کند.
 میرتاج‌الدینی گفت: این تصمیم دولت بسیار قوی و کارشناسی شده است.
آزاد‌سازی یکپارچه
هرچند هنوز دولت زمان آزاد‌سازی اقلام باقی‌مانده کالاهای اساسی را اعلام نکرده‌ است‌، اما دیروز محمدرضا میرتاج‌الدینی ‌درباره چگونگی اجرای آزادسازی این اقلام به «دنیای اقتصاد» گفت: ‌هر چقدر آزاد‌سازی در شرایط عادی انجام شود برای دولت بهتر است. به گفته وی، ‌چگونگی آزادسازی در اختیار دولت است، اما احتمالا کالاهای اساسی با یکدیگر آزاد خواهند شد.
یارانه روغن پابرجاست
رئیس کمیته هدفمندی یارانه‌های مجلس افزود: آزاد‌سازی سایر کالاهای اساسی مانند نهاده‌های دامی یکجا انجام می‌شود و در بین اقلام کالاهای اساسی فقط قرار است روغن به صورت جداگانه آزاد شود. با آنکه در حال حاضر واردات روغن انجام شده است، سعی می‌کنند قیمتش افزایش پیدا نکند و با ارز آزاد که حساب کردند باز هم یارانه‌ای را برای مردم در نظر می‌گیرند.
به گفته وی، کالاهای اساسی و نهاده‌های دامی قبلا با ارز ترجیحی وارد می‌شد و الان با ارز ets وارد می‌شود.
وی گفت: قرار است پس از آنکه اعتبار کارت یارانه افراد شارژ شد، ارز 4200 روغن و نهاده‌های دامی حذف شود و پس از آن وارد‌کنندگان به نرخ ارز ‌ای‌تی‌اس، روغن را وارد کنند. در حال حاضر واردات روغن به اندازه کافی انجام شده است. به گفته عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس، آزاد‌سازی روغن و کالاهای اساسی به صوت سراسری انجام می‌شود.
تعداد یارانه‌بگیران
به گفته میرتاج‌الدینی، حدودا 20 تا 23 میلیون نفر به عنوان یارانه‌بگیر معیشتی شناسایی شده‌اند. 60 میلیون نفر هم افراد متوسط و یارانه‌بگیر هستند و مجموعا 77 میلیون نفر یارانه نقدی می‌گیرند. قرار است به کلیه یارانه بگیران که 10 میلیون نفر آنها از اتباع خارجی هستند کارت اعتباری تعلق بگیرد. بنا به اطلاعات موجود این اعتبار بالغ بر 160 هزار میلیارد تومان و حدودا دو برابر میزان اعتباری یارانه نقدی و معیشتی فعلی باشد. مجلس امسال در بودجه تصویب کرد تا مجموعا 250هزار میلیارد تومان معادل 9میلیارد دلار اعتبار برای تامین معاش مردم تخصیص داده شود. این رقم با در نظر گرفتن یارانه دارو، ‌گندم و سایر موارد است.
شیوه ثبت‌نام یارانه‌بگیران جدید
به گفته میرتاج‌الدینی شیوه اجرای آزاد‌سازی جزئیاتی دارد که نمی‌شود همه را توضیح داد و درعین حال برخی از مشکلات هم در اجرا پیش می‌آید. مثلا یارانه اعتباری برای خرید کالا که واریز می‌شود به یک عده که در لیست نیستند شاید در اول کار داده نشود، یقینا یکی از مشکلات این خواهد بود که این افراد اعتراض می‌کنند که چرا به ما یارانه ندادند. وی گفت: دولت باید دسترسی این افراد را برای درج اطلاعات در سامانه رفاه ایرانیان باز کند تا افراد را بلافاصله شناسایی و پایش کند تا این افراد هم به لیست یارانه بگیران اضافه شوند.
 به گفته رئیس کمیته هدفمندی یارانه‌ها، در اجرای آزاد‌سازی نرخ ارز ترجیحی حتما مدیریت شبانه‌روزی تمام دستگاه‌های اجرایی دولت نیاز است و همه استانداران و مدیران باید آماده باشند که کمترین مشکل را هم مدیریت کنند.
رقم یارانه‌ها؟
 به گفته وی، آنچه قابل توزیع به عنوان یارانه به مردم است حدود 160 هزار میلیارد تومان است(یعنی یارانه گندم و یارانه کالاهای اساسی). یعنی دولت کمی بیشتر از دو برابر یارانه نقدی و معیشتی می‌تواند یارانه مستقیم به جای ارز ترجیحی به مردم بدهد که در قالب کارت یارانه و به صورت اعتباری و نه یارانه نقدی پرداخت می‌شود و این یارانه صرفا برای خرید کالا در فروشگاه‌های دارای کارت‌خوان خواهد بود.
میرتاج‌الدینی افزود: اعتبار یارانه نقدی و معیشتی 74 هزار میلیارد تومان در سال است که در تبصره 14 قانون بودجه سال جاری قید شده است؛ بنابراین کل یارانه که با این اعتبار به همان یارانه بگیران نقدی و معیشتی می‌توان داد کمی بیشتر از دو برابر نقدی خواهد بود.
آزادسازی نرخ نان سنتی از زنجان
او در عین حال به گام دوم آزاد‌سازی ارز ترجیحی آرد و نان اشاره کرد و گفت: 80 درصد نان مصرفی مردم در بخش نان سنتی است و هنوز انجام نشده و به صورت پایلوت در استان زنجان در حال انجام است. زمان آزاد‌سازی آرد نان سنتی دست دولت است. به گفته وی نرخ نان برای مصرف‌کننده افزایش پیدا نمی‌کند اما نرخ آرد برای نانوا‌ها آزاد می‌شود و مابه‌التفاوت قیمت نان یارانه‌ای و نان آزاد به صورت کارت یارانه‌ای به حساب سرپرستان خانوار واریز می‌شود.
حذف ارز ترجیحی به معنای حذف یارانه نیست
میرتاج‌الدینی با تشریح وضعیت ذخایر ارزی و هدر رفت این منابع به خاطر تخصیص ارز 4200 و بروز رانت، فساد و قاچاق گفت: اگر ارز ترجیحی حذف شود 10 میلیارد دلار برای تامین کالاهای اساسی نیاز داریم درحالی که اتلاف منابع با انجام نشدن این کار بسیار بیشتر است و 20 میلیارد دلار نیاز داریم. به گفته وی، حذف ارز ترجیحی به معنای حذف یارانه نیست، اما دولت فقط امسال معادل 9 میلیارد دلار اعتبار دارد و ناگزیر است در6 ماهه دوم سال ا‌ز مجلس درخواست کند تا مجوز برداشت 10 میلیارد دلار از ذخایر ارزی را به او دهد.
 به گزارش «دنیای اقتصاد» و بنا به اطلاعات موجود سال به سال نیاز به ارز ترجیحی بیشتر و بیشتر می‌شود. در سال 99 حدود 63 میلیارد دلار طی 4 تا 5 سال ارز ترجیحی برا‌ی تامین کالاهای اساسی داده شد. میرتاج‌الدینی در این خصوص به «دنیای اقتصاد» گفت که با محاسبه ارز ترجیحی تخصیص یافته در سال 1400 که معادل 16 میلیارد دلار بود و با احتساب تداوم این روند، پیش‌بینی می‌شود که تا پایان سال 1401 حدودا 80 میلیارد دلار ارز ترجیحی مصرف شود.
 به گفته وی حداقل هر ماه بیش از 3 میلیارد دلار نیاز است، زیرا امسال 20 میلیارد دلار ارز ترجیحی نیاز است. میرتاج‌الدینی گفت که اگر این روند اصلاح شود تا 50 درصد منابع ارزی کشور مدیریت می‌شود و از اتلاف بیشتر منابع جلوگیری می‌شود. این پول در خزانه واریز و از صرف هزینه‌ای زیاد جلوگیری می‌شود و عملا این پول را داریم به مردم برمی‌گردانیم.
عبور از معبر 4200 با اطلاع‌رسانی دقیق
در حالی‌که دولت گام بسیار مهمی برای جلوگیری از اتلاف منابع ارزی برداشته است اما چگونگی اجرای آزاد‌سازی نیز نکته مهمی است. رئیس کمیته هدفمندی یارانه‌های مجلس با بیان اینکه دولت در اجرای این امر باید جد‌ی باشد، گفت که دستگاه‌های نظارتی و اتحادیه‌های صنفی باید همراهی و کمک کنند و نظارت نیز باید فراگیر باشد
 به گفته وی این نظارت از حلقه اول یعنی تولید یا واردات و انبارها تا توزیع و فروشگاه‌ها که به دست مصرف‌کننده می‌رسد، باشد.
میرتاج‌الدینی افزود: متاسفانه با توجه به شروع برخی اقدامات اقتصادی دولت در راستای حذف ارز ترجیحی که بستری برای فساد و قاچاق و رانت‌خواری است، حملات سنگین علیه دولت و شخص آقای رئیسی، رئیس‌جمهور محترم آغاز شده است.
رئیس کمیته هدفمندی یارانه‌ها گفت که باید با شناسایی عوامل گرانی‌ها که ریشه در سیاست‌ها و ترک فعل‌های گذشته دارد، برای عبور از این گذرگاه مهم اقتصادی که سختی‌های خاص خودش را دارد با اطلاع‌رسانی و تبیین درست کمک کنیم تا هم برنامه‌های تحول و اصلاح اقتصادی درست اجرا شود و هم فشار معیشتی مضاعف برای مردم ایجاد نشود.
وی فضای رسانه‌ای و تبلیغاتی را یکی از عوامل مهم در آزاد‌سازی نرخ ارز ترجیحی اعلام کرد و افزود: انتظار می‌رود رسانه‌ها به اجرا‌ی این طرح کمک کنند. برخی از رسانه‌ها در اجرای کار آزاد‌سازی با رسانه‌های معاند مخرج مشترک پیدا کردند و رهبری هم گفته‌اند آنجا که انتقاد می‌کنید دقت کنید که با رسانه‌های خارجی مخرج مشترک پیدا نکنید. آنها یک موضوعی را می‌کوبند شما هم بکوبید. باید علت را پیدا کرد.
به گفته میرتاج‌الدینی تا ریشه‌ها‌ی گرانی و عوامل آن را ندانیم و به ریشه‌ها‌ی آن حمله نکنیم در واقع ایستایی ایجاد می‌کنیم و این ایستایی مانع اصلاحات اقتصادی می‌شود.
 وی گفت: یک دولتی جرات کرده در نخستین سال کارش که ممکن است به محبوبیت خودش هم آسیب بزند این کار بزرگ را اجرا کند. اینجا نیازمند همراهی و همکاری کارشناسان است، اگر هم ایراد یا اشکالی هست یا کارشناسان پیشنهادهای بهتری هم برا‌ی بهبود کار دارند، ارائه کنند. وی همچنین از اطلاع‌رسانی به موقع، تمهید مقدمات لازم برای حذف ارز ترجیحی، جلوگیری از هرگونه کمبود کالا، اعطای یارانه مستقیم در قالب کارت اعتباری و نظارت قوی بر قیمت‌ها را به عنوان شروط پنج‌گانه عبور از گذرگاه ارز ترجیحی عنوان کرد.
برجستگی حمایتی در بودجه
 به گفته میرتاج‌الدینی، بودجه امسال از دیدگاه حمایتی بسیار برجسته است و هرآنچه در موضوع حمایت و یارانه‌ها در لایحه مطرح شد را مجلس دو برابر کرد. بنا به اطلاعات موجود، کل بودجه عمومی کشور معادل هزار و 394 هزار میلیارد تومان است. نزدیک به نیمی از بودجه عمومی کشور نیز در تبصره 14 بودجه کشور لحاظ شده است. این تبصره تمام مباحث یارانه‌ای و حمایتی را در بر‌می‌گیرد. اعتباری بالغ بر 630 هزار میلیارد تومان به این تبصره تخصیص یافته است. به گفته میرتاج‌الدینی، توزیع بهینه این تبصره اهمیت دارد و بیشتر از نصف رقم 630هزارمیلیارد تومان درآمدهای حمایتی بودجه سال جاری برای یارانه‌های جدید هزینه می‌شود. وی گفت: 74 هزار میلیارد تومان برا‌ی یارانه‌های نقدی و 250 هزار میلیارد تومان برای یارانه‌ها‌ی جدید اعم از گندم به کل یارانه بگیران داده می‌شود. به گفته وی، 80 هزار میلیارد تومان برای کمیته امداد است و 30 هزار میلیارد تومان نیز برا‌ی پوشش بیمه سلامت است. رئیس کمیته تبصره 14 قانون بودجه کل کشو‌ر گفت: 20هزار میلیارد تومان برای مناطق محروم، 100 هزار میلیارد تومان برای تولید و 50 هزار میلیارد تومان برای دستگاه‌های اجرایی در مناطق محروم تخصیص یافته است. بنا به اطلاعات موجود قرار است بخش زیادی از این 50 هزار میلیارد تومان برای تغذیه رایگان دانش‌آموزان مناطق محروم هزینه شود. همچنین رقم یارانه نقد‌ی ثابت است که سالانه 74 هزار میلیارد تومان می‌شود و پرداخت ماهانه 45 هزار و 500 تومان به یارانه بگیران تداوم خواهد یافت.
افزایش 125درصدی قیمت آرد در دنیا
 به گفته میرتاج‌الدینی، قیمت آرد در دنیا 125‌درصد افزایش یافته است و همین که یارانه آرد را حفظ می‌کنیم‌، قاچاق آرد یارانه‌ای ایران به کشورهای دیگر افزایش خواهد یافت، زیرا به دلایل مختلف عرضه آرد در دنیا با کمبود مواجه شده است. هر چند در داخل کشور با کمبود مواجه نیستیم و همیشه ذخایر استراتژیک در این حوزه داریم. بنا به اطلاعات موجود، نیاز کشور به گندم 5/ 10میلیون تن است که از این میزان 8‌ونیم میلیون تن برای نان صنعتی و 2و‌نیم میلیون تن برای آرد صنعتی است. در این میان اما همواره واردات آرد صنعتی بین 13 تا 14 میلیون تن بوده است. بنا به گفته میرتاج‌الدینی این میزان فاصله خرید تا مصرف یا قاچاق می‌شود یا گندم و نان را به دلیل ارزان قیمت بودن به غذای دام تبدیل می‌کنند و درصورت اصلاح این روند حداقل سه تا 4 میلیون تن صرفه‌جویی می‌شود.
وی با اشاره به بستر رانت و فسادی که آرد یارانه‌ای ایجاد کرده بود، گفت: شما حساب کنید یک گونی40 کیلویی آرد 38 هزار و 200 تومان به نانوا داده می‌شود و قیمت آرد آزاد به همین میزان، 600 هزار تومان است و در مرزها بین 700 تا 800 هزار تومان معامله می‌شود.