بزرگنمايي:

راه ترقی - شرق /متن پیش رو در شرق منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
هم‌زمان با 25 مرداد، سالروز پیروزی ایران در جنگ تحمیلی، از تازه‌ترین جلد از روزنوشت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی رونمایی شد. این شماره از خاطرات با عنوان «حضور و انصراف»، به حوادث روزها و ماه‌های سال 1378 مربوط است‌. در مراسمی که سه‌شنبه در خانه‌موزه آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی برگزار شد، محسن هاشمی، وصی آن مرحوم، میزبان اسحاق جهانگیری، محمد عطریانفر، مرتضی الویری، حسین علایی، رضا امراللهی، پیروز حناچی و محمدجواد حق‌شناس بود و غلامعلی رجایی، غلامحسین کرباسچی، علی مطهری و صالحی‌امیری سخنرانی کردند.
محسن هاشمی در این مراسم، با اشاره به تداوم انتشار روزنوشت‌های هاشمی گفت: ایشان تا یک روز قبل از فوت هم خاطرات‌شان را نوشته‌اند. در مجموع 36 دفترچه در اختیار داریم. طبق خواسته خود ایشان هر سال یک دفتر منتشر می‌‌شود که این امر هم برای بهتر خوانده‌شدن این کتاب‌هاست و هم به این دلیل است که ممیزی رسمی برای آن در مورد برخی اشخاص و موارد به شکل حداقلی صورت گیرد و کتاب‌‌ها با حداقل ممیزی به نشر سپرده شود. او با اشاره به حواشی پیش‌آمده برای کتاب خاطرات سال 78 افزود: بعد از 20 سال برای اولین بار بود که ممیزی رسمی در مورد این کتاب اتفاق افتاد. در ملاقاتی که با آقای رئیسی داشتم، گفتم و در سایت درج کرده‌اند که چه قسمتی از این کتاب ممیزی شده است و در این صورت ممیزی معنای خود را از دست می‌دهد. به نظرم می‌شد با تدبیر بهتری این کار را انجام داد. به آقای رئیسی هم گفتم که خوب است با تدبیر شما این مشکل حل شود. الان هم مشغول آماده‌سازی خاطرات سال 79 هستیم.
غلامعلی رجایی، مشاور مرحوم هاشمی‌رفسنجانی نیز در این مراسم با اشاره به حوادث سیاسی سال 78، از‌جمله بازداشت غلامحسین کرباسچی، قتل‌های زنجیره‌ای، حمله به کوی دانشگاه، ترور حجاریان، خودکشی سعید امامی، استیضاح وزیر ارشاد آقای مهاجرانی و... گفت: سال 78 اول چالش‌های دولت و حاکمیت است و قاعدتا کار هاشمی را سخت می‌کرد که تلطیف فضا را ایجاد کند. یکی از روش‌های هاشمی «غیرمستقیم‌گویی» است. به نظر من آقای هاشمی در این قضیه مهارت خاصی داشت که گاهی در ابهام، ایهام و لفافه سخن بگوید. رجایی تأکید کرد: آقای هاشمی آدمی بود که دستِ بگیر نداشت و خیلی مایل به کمک به خودشان نبود و حتی در انتخابات می‌گفت من نیاز به تبلیغات و سفر استانی ندارم. گفتیم اگر به سفر استانی نروید، یک عده می‌گویند شما تهران‌نشین هستید. گفت در چند دهه مردم من را شناخته‌اند. او یادآور شد: برجستگی شخصیت آقای هاشمی «وفاداری» بود. یکی از کارهای ایشان این بود که مدیران قبلی خودش را هر سال به افطار دعوت می‌کرد. البته عده‌ای نمی‌آمدند؛ چون بودن با ایشان هزینه داشت. عده‌ای وارد عرصه انتخابات شدند و از ایشان فاصله گرفتند، اما بعینه شاهد بودم در اوج اینکه مهدی را به زندان بردند، وفاداری ایشان زبانزد بود.
غلامحسین کرباسچی نیز در ادامه این مراسم در سخنانش، خاطرات آیت‌الله هاشمی را به نوعی وصیت‌نامه ایشان خواند و گفت: وصیت‌نامه‌ای که او بر جای گذاشته، با دیگر وصیت‌نامه‌ها متفاوت است و مانند گنجینه‌ای گران‌بها نزد ما و خداوند باقی خواهد ماند. کرباسچی کتاب خاطرات آقای هاشمی را دارای ویژگی‌هایی دانست و توضیح داد: اولا، یک سرمایه ماندنی از تاریخ انقلاب، دفاع مقدس و پس از جنگ است که ارزش تاریخی، علمی و تحقیقی فراوان دارد و ثانیا، این کتاب رهنمود و سرمشقی است که می‌تواند مورد استفاده و توجه همه مسئولان کشور و همچنین همه علاقه‌مندان ایشان قرار گیرد. عضو حزب کارگزاران سازندگی افزود: خاطرات آقای هاشمی یک وصیت‌نامه متفاوت از همه وصیت‌نامه‌های مرسوم است. این روزنوشت‌ها ما را وارد جزئیات زندگی و عملکرد فردی، اجتماعی و سیاسی ایشان می‌کند که بسیار ماندنی خواهد بود‌. کرباسچی با این‌ جملات سخنانش را پایان داد: این خاطرات به نظرم مبتنی بر نگاه آیت‌الله هاشمی به موضوع «هدایت» است. نگاه‌ها درباره هدایت متفاوت است، ولی نگاه آقای هاشمی نگاهی نزدیک به فخررازی و مرحوم سیدمصطفی خمینی است که هدایت را اختیاری می‌دانند و جبر و زور را در آن بی‌اثر و حتی دارای اثر عکس می‌دانند.‌ علی مطهری نیز در این مراسم با اشاره به روابط آیت‌الله هاشمی با شهید مطهری گفت: من معتقدم بعد از شهید مطهری و آیت‌الله منتظری که دو شاگرد نزدیک امام بودند، تنها کسی که می‌توانست با امام صریح صحبت کند، آقای هاشمی بود. او افزود: از روش آقای هاشمی چند درس می‌توانیم بگیریم؛ یکی اینکه با مذاکره، مکاتبه، ملاقات و تعامل دوستانه با دنیا خیلی کارها می‌شود انجام داد. مکاتبات آقای هاشمی‌رفسنجانی با صدام‌حسین نشان می‌‌دهد روی کسی مثل او هم می‌‌توان اثر گذاشت و او هم در نهایت یک انسان است؛ هرچند از انسانیت خود بسیار دور شده باشد. ارتباطی که ایشان با عربستان سعودی برای ما ایجاد کرد و با پادشاه عربستان مذاکراتی کرد تا قبرستان بقیع هم برای زیارت باز شود، از دیگر نمونه‌های این امر است. امروز هم می‌‌توانیم این کارها را انجام بدهیم، ولی دنبالش نمی‌رویم.
نایب‌رئیس سابق مجلس شورای اسلامی تأکید کرد: ایشان این راه را حفظ کرد که با حفظ احترام نظام و ولی‌فقیه نظرات را بیان کرد و شاید شاخص‌ترین اظهار‌نظر ایشان در خطبه 26 خرداد 88 بود و این راه را باز کردند که اصل ولایت فقیه منافاتی با آزادی بیان ندارد. مطهری تأکید کرد: امروز متأسفانه درست عمل نمی‌کنیم و افرادی را صرف اظهار‌نظر بازداشت و محاکمه می‌کنیم؛ در‌حالی‌که سیره امیرالمؤمنین‌(ع) این است که تا وقتی دست به سلاح نبرده‌اند، نباید با آنها مقابله کرد. مگر باید همه مخالفان را بازداشت کنیم؟! تا زمانی که دست به اقدامی نزده، باید آزاد باشد.