بزرگنمايي:

راه ترقی - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشر آن در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
مهدی فاخری، استاد دانشگاه در گفت‌وگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی، با اشاره به تلاش کشورهای عضو گروه 20 جهت تعیین سقف قیمت خرید نفت برای روسیه و تاکید اعضای گروه 20 بر ضرورت توجه چین و هند به این خواسته و ایجاد محدودیت‌های بیشتر برای روسیه گفت: کشورهای غربی تلاش می‌کنند با افزایش فشارها مانع از پیروزی روسیه در جنگ شوند و در این راستا به دنبال این هستند که روسیه را از درآمدهایی که ممکن است داشته باشد، محروم کنند.
او با بیان اینکه روسیه در مقابل تلاش می‌کند به هر قیمتی شده در این جنگ پیروز شود و حاضر است برای آن هزینه کند، گفت: درخصوص شرایطی که روسیه وارد این جنگ شد، تحلیل‌های متفاوتی وجود دارد، برخی این کشور را در دام غرب و امریکا افتاده توصیف می‌کنند و عده‌ای دیگر معتقدند روسیه عامدا برای تغییر ژئوپلیتیک جهانی و موازنه قدرت در جهان، با احتساب هزینه‌هایی که داشته وارد این جنگ شده است. ممکن است هر دو این تحلیل‌ها واقعی باشند، اما تا این مرحله، با اینکه سرعت پیشرفت جنگ مطابق آنچه روسیه محاسبه کرده بود، نیست؛ می‌توان گفت آنها در مقایسه با غربی‌ها، به اهدافی که از قبل تعیین کرده بودند، نزدیک‌تر هستند.
روس‌ها در جنگ زمستانی تخصص دارند
این تحلیلگر اقتصاد بین‌الملل با بیان اینکه روسیه به دلیل تجارب گذشته‌اش از جنگ، در جنگ زمستانی تخصص دارد، ادامه داد: عموما در شرایط سرما، زمان به نفع روس‌ها بوده و آنها توانسته‌اند با استفاده از مزیت‌های اقلیمی، دست برتر را داشته باشند. اکنون نیز غرب نیازمند انرژی روسیه، اعم از نفت، گاز و زغال‌سنگ است و از سوی دیگر نتوانسته با وجود امید و ادعایی که داشته منابع جایگزین لازم را تجهیز و بسیج کند و به اهدافش برسد. هر چند که امریکا و دیگر کشورهای اروپایی موفق شدند با استفاده از ذخایر انرژی، قیمت نفت را از حدود 110 دلار به حدود 95 دلار برسانند، اما با قیمت ایده‌آل‌شان فاصله دارد و همچنان روس‌ها موقعیت بهتری در این زمینه دارند و فرا رسیدن زمستان نیز به روسیه کمک خواهد کرد.
وی یادآور شد: تغییر لحن کشورهای غربی، ادامه تلاش آنها برای یافتن راه‌حل جایگزین یا دستیابی به توافق میانی با مسکو نشان می‌دهد طرح آنها برای یافتن جایگزین برای روسیه مطابق خواسته‌شان انجام نشده است. هرچند ونزوئلا وارد بازار نفت شده، اما هنوز تا سطح تولید قبلی‌اش فاصله دارد و مذاکرات با ایران نیز هنوز به سرانجام نرسیده است. عراق هم به دلیل عدم سرمایه‌گذاری، به ظرفیت مطلوب تولید نرسیده و عربستان، امارات، کویت و کشورهای عرب خلیج‌فارس نیز نه خواسته‌اند و نه می‌توانند فعلا این کمبود را جبران کنند.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: با توجه به این شرایط، کشورهای غربی تلاش می‌کنند با تعیین سقف قیمت خرید انرژی از روسیه، مانع از دستیابی روسیه به منابع مالی بیشتر شوند. طبیعتا اگر بازار انرژی بازار مصرف‌کننده بود، ممکن بود این اتفاق بیفتد، اما در این شرایط، بازار انرژی بازار عرضه‌کننده است و چون تعادل میان عرضه و تقاضا برقرار نشده، این فرمول‌ها در کوتاه‌مدت به نتیجه نخواهد رسید.
فاخری توضیح داد: وقتی نفت و گاز در بازار نیست، یا باید آن را جیره‌بندی کرد یا باید به منابع جایگزین روی آورد که می‌تواند زغال‌سنگ یا انرژی‌های پاک تجدیدپذیر باشند. ظرفیت تولید انرژی‌های تجدیدپذیر به سادگی قابل افزایش نیست و گران هم هستند. روی آوردن به زغال‌سنگ نیز علاوه بر مشکلات زیست‌محیطی، باعث ایجاد موضع تهاجمی و انتقادی در احزاب داخلی این کشورها می‌شود. بنابراین ممکن است تعیین سقف قیمت در بلندمدت و زمانی که روس‌ها نتوانند مقدار مورد نیاز را به قیمت موردنیازشان بفروشند، جواب بدهد و به تدریج ظرفیت صدور نفت و گاز روسیه را محدود کند.
وی به تهدید روسیه مبنی بر قطع کلی صادرات انرژی به اروپا گفت: اگر بپذیریم روسیه برای تغییر در ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک جهانی وارد این جنگ شده، آنها صبر خواهند کرد و هزینه‌ای را می‌پردازند تا در اوج بازار انرژی که اواسط یا اواخر پاییز خواهد بود، فشارهای‌شان به نتیجه برسد، البته اگر تا آن زمان جنگ ادامه داشته باشد.
این تحلیلگر اقتصاد بین‌الملل درخصوص چشم‌انداز فشارهای اقتصادی که غرب و روسیه علیه یکدیگر وارد می‌کنند، خاطرنشان کرد: هنوز نمی‌توان از شکست و پیروزی یک طرف سخن گفت، چراکه دو طرف هنوز به شرایط حاد نزدیک نشده‌اند. البته اختلافی که میان کشورهای شرق اروپا از یک‌سو و شمال و غرب اروپا از سوی دیگر در ارتباط با روسیه ایجاد شده، ممکن است مانع از دسترسی به تصمیم اجماعی در زمینه انرژی شود.
به گفته فاخری، تا زمانی که کشورهای اروپایی در کنار امریکا موضع مشترکی نداشته باشند، دست روسیه برای ادامه سیاست‌هایش بازتر است و تا وقتی روسیه نتواند اتحادها و ائتلاف‌های لازم را ایجاد کند و از طریق جذب مشتریان جدید که در آن هم موفق بوده است، بازار را در دست بگیرد، کشمکش با این وضعیت ادامه خواهد داشت.
شرایط جدید اقتصادی در آینده
وی اضافه کرد: اگر تلاش روسیه را جزیی از سناریوی بزرگ‌تر ببینیم که در آن قطب‌های جدید قدرت تلاش می‌کنند موازنه قدرت را تغییر دهند، ممکن است به این نتیجه برسیم که احتمالا در انتها دو طرف به راه‌حل میانی خواهند رسید.
فاخری با بیان اینکه در آینده شرایط جدید اقتصادی را در کشورهای دنیا خواهیم دید، ادامه داد: تورمی که اکنون در کشورهای اروپایی و به شکلی در همه کشورهای دنیا شاهد آن هستیم، گاه پیامدهای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی غیرقابل مهاری به دنبال دارد و قدرت دولت‌ها را در استفاده از منابع اقتصادی محدود می‌کند. گرچه اقتصادهای جهانی پیش از این هم تورم‌ها را مهار کرده‌اند، اما برای نمونه شاهد تاثیر افزایش نارضایتی‌های مردم انگلیس بر تغییر نخست‌وزیر این کشور و کنار رفتن بوریس جانسون بوده‌ایم. ضمن اینکه برخی کشورهای اروپای غربی با تورم 10درصدی، اجبارا بخشی از برنامه‌های قبلی خود را کنار گذاشته‌اند و در حال تطبیق خود با شرایط جدید هستند.