بزرگنمايي:

راه ترقی - سیناپرس / در یک تحقیق جدید که با همکاری محققان چند دانشگاه کشور انجام شده است، پژوهشگران موفق به ساخت دو نوع اجاق خورشیدی مناسب شده اند که می توان از آن ها برای کاهش مصرف سوخت های فسیلی و انتشار کمتر گازهای گلخانه ای بهره برد.
متخصصان، مصرف انرژی در یک ساختمان را به هفت بخش سرمایش، گرمایش، بهداشتی، پخت و پز، روشنایی، تجهیزات الکتریکی و یخچال/فریزر طبقه بندی می کنند. سهم هر بخش و میزان مصرف انرژی در هر بخش، تابعی از موقعیت جغرافیایی، درآمد، فرهنگ، امید به آینده و پارامترهای متعدد دیگر است. بیشتر حامل انرژی نهایی مورد مصرف برای پخت و پز، الکتریسیته و گاز طبیعی است و از آن جایی که بسیاری از موارد تولید الکتریسیته نیز بر پایه گاز طبیعی هستند، عمل پخت و پز با انتشار گازهای گلخانه‌ای همراه است.
محققات معتقدند: استفاده از اجاق خورشیدی می‌تواند بخشی از انتشار گازهای گلخانه‌ای به دلیل پخت و پز را کاهش دهد، اما بیشترین مانع پیشروی استفاده از چنین اجاق هایی را می توان به مناسب نبودن وضعیت فعلی آن ها برای زندگی های آپارتمانی، کاربری آسان تر اجاق های تجاری مرسوم، هزینه زیاد، در دسترس نبودن انرژی خورشیدی در تمام لحظات و کنترل پذیری کم این اجاق ها در مقایسه با اجاق های تجاری مرسوم ذکر کرد. اجاق خورشیدی نوعی فناوری است که در آن از انرژی خورشیدی برای پخت یا گرم کردن غذا استفاده می‌شود. لذا ساخت اجاق های خورشیدی جدید که بر محدودیت های فوق غلبه کرده و تمایل عموم به استفاده از آن ها زیاد باشد، از اهمیت بالایی در مصرف انرژی جهانی برخوردار است.
در همین زمینه، محققان ایرانی در قالب یک تیم پژوهشی هفت نفره از دانشگاه های شیراز، قم، علوم و تحقیقات تهران، صنعتی شریف، تهران و صنعتی اصفهان، اقدام به طراحی و ساخت دو نوع اجاق خورشیدی جعبه‌ای کرده و کارایی آن ها را بررسی کرده اند.
آن ها در طراحی یکی از نمونه های اجاق خورشیدی جعبه‏ای خود، که مجهز به بازتابندۀ مخروطی است، امکان استقرار واحد تلسکوپ مانند موسوم به دابسونی را فراهم کرده اند. این مهم سبب می‏شود تا شدت تابش خورشید به درون فضای داخلی اجاق، قابل تنظیم بوده و امکان تحقق شدت تابش بیشتر را فراهم آورد.
در نمونۀ طراحی و ساخته ‌شدۀ دیگر، تیم پژوهشی فوق، از امکان تغییر زاویۀ صفحات بازتابنده برای انتخاب زاویۀ بهینه و در نتیجۀ آن، افزایش شدت تابش خورشیدی به فضای درونی اجاق خورشیدی استفاده کرده اند.
به گفته امیرحسین فتحی، استادیار و محقق دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه شیراز و سایر محققان اجراکننده این تحقیق، بررسی نتایج عملی نشان می ‏دهد در اوایل مهرماه، هر دو اجاق خورشیدی امکان رساندن دمای آب از 20 به 80 درجه سانتی گراد را طی مدت زمان نزدیک به 50 دقیقه را دار‌ند.
اما بنابر توضیح آن ها،اجاق خورشیدی مجهز به بازتابنده مخروطی و استقرار دابسونی، امکان تحقق دماهای بیشتر نسبت به اجاق خورشیدی دیگر که مجهز به صفحات متحرک و ثابت است، فراهم می ‏آورد. این مهم را می‏توان به دلیل نسبت مساحت بیشتر صفحات بازتابنده به حجم اجاق و امکان قرارگیری در موقعیت بهتر جهت دسترسی به تابش خورشیدی بیشتر به سطح اجاق دانست.
به اعتقاد این محققان، آنچه سبب شده است که اجاق های خورشیدی در دهه های گذشته از پیشرفت قابل توجهی برخوردار باشند را می توان در گستره وسیع دسترسی به تابش خورشید، افزایش قیمت سوخت های فسیلی، افزایش تلاش برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، پیچیدگی و هزینه سرمایه گذاری کمتر خط تولید و قیمت سطح پایین‌تر نسبت به فناوری های رقیب دانست.
این موضوعات، امکان ترسیم دورنمایی امیدبخش را از تولید و استفاده این گونه اجاق های سازگار با محیط زیست فراهم می آورد.
گفتنی است یافته های فنی و پژوهشی فوق را فصل نامه اکوهیدرولوژی متعلق به دانشکده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران منتشر کرده است.