بزرگنمايي:

راه ترقی-  118 فعال بازار سرمایه با اشاره به نامه بدون هماهنگی و غیرمحرمانه دوم بهمن‌ماه شورای رقابت مبنی بر لغو عرضه خودرو در بورس کالا و همچنین خبر پنجم بهمن رئیس سازمان بورس از اثر تصمیم خلق الساعه شورای رقابت بر افت 100 هزار میلیارد تومانی ارزش بازار سرمایه و ضرر سهامداران، در نامه‌ای خواستار حمایت عملی آیت‌الله «سید ابراهیم رئیسی» رییس‌جمهوری شدند.

در این نامه اعلام شده است:

«هدف از نگارش این نامه، حمایت همه‌جانبه از مسیر شفاف و ضد رانت عرضه خودرو در بورس کالا است. زیرا این اقدام باعث شده علاوه بر جان گرفتن صنعت خودرو و رشد تولید براساس آخرین آمارهای خودروسازان بزرگ به مرور استناد به قیمت‌های کاذب بازار غیررسمی خودرو کمرنگ شود و همه مردم برای دریافت قیمت‌های واقعی خودرو به تابلوی بورس نگاه کنند.

قیمت‌هایی که در صورت حمایت دولت و افزایش حجم عرضه خودروهای تولید داخل در بورس کالا، در مدت کوتاهی آرام گرفته و مردم نیز پس از چند سال پرالتهاب بازار خودرو، شرایط متعادل و خرید به صرفه خودرو را تجربه خواهند کرد.

در شرایطی که صنعت اشتغال‌زا و ارزشمند خودرو با استفاده از ظرفیت‌های داخلی و بر پایه اصول علم اقتصادی در مسیر اصلاح بازار قرار گرفته، نگذارید عده‌ای با ایجاد حاشیه و جوسازی علیه شرکت‌های خودروسازی و بازار سرمایه، کام تولیدکننده، سهامداران و مردم را تلخ کنند.

آمار رسمی معاملات خودرو در بورس کالا، حمایت همزمان این اقدام از تولیدکننده، سهامدار و مصرف کننده را نشان می‌دهد. به طوری که نتیجه فروش 48 هزار و 844 خودرو در بورس کالا تا هفته اول بهمن ماه، انتقال 16.5 هزار میلیارد تومان سود از جیب دلالان به تولیدکننده، مردم و دولت بود.

از سوی دیگر استمرار عرضه چند مدل خودرو بیانگر کاهش قیمت کشف شده این خودروها در عرضه‌های بعدی در بورس است که درست از همین زمان فشارها برای توقف عرضه خودرو در بورس کالا قوت گرفت.

گزارش عرضه خودرو در بورس کالا

التهاب بازار خودرو به دلیل اجرای سیاست‌های نادرست از دولت های قبل تاکنون ادامه دارد و انواع روش‌ها برای سرکوب بازار به نیت کنترل قیمت‌ها آزموده شده و نتیجه‌ای در پی نداشته است.

از سپردن قیمت‌ها به شورای رقابت تا شورای سیاست‌گذاری اقتصادی دولت و قرعه کشی‌های عجیب همه اقداماتی بوده که سیاست گذار با هدف کنترل بازار به‌کار گرفته، اما این دست تلاش‌ها نه تنها به تعادل بازار کمکی نکرده بلکه براساس اعلام فعالان صنعت خودرو رانت 250 هزار میلیارد تومانی ناشی از قیمت‌گذاری دستوری را نصیب ویژه خواران کرده است.

همچنین طبق آمارهای رسمی، پدیده شوم قیمت‌گذاری دستوری، صنعت خودرو را با زیان 120 هزار میلیارد تومانی مواجه کرده است که این مشکلات باعث شد تا مسیر شفاف و قانونی به نام بورس کالا برای رهایی این صنعت از قیمت‌گذاری دستوری انتخاب شود.

واکاوی جزئیات معاملات بورس کالا از آغاز عرضه خودرو تاکنون (اردیبهشت ماه تا هفته اول بهمن ماه) حکایت از احیای سودآوری در صنعت خودروسازی و در مقابل حمایت از مصرف‌کنندگان نهایی دارد که با ادامه این روند و البته رشد عرضه خودروسازان در بورس کالا این آمارها بهبود نیز خواهد یافت.

امید می‌رود دولت سیزدهم طبق برنامه‌های اعلامی برای مبارزه با رانت و فساد از فروش بدون واسطه خودرو زیر نورافکن‌های بازار سرمایه حمایت کند.

بررسی روند معاملات خودرو در بورس کالا از ابتدای عرضه یعنی 28 اردیبهشت ماه تا هفته اول بهمن ماه روند سودآوری خودروسازان و مصرف‌کنندگان نهایی را نشان می‌دهد.

طبق آمار در مجموع هشت شرکت خودروسازی موفق به فروش 48 هزار و 844 دستگاه خودرو در بورس کالا شدند که با احتساب اختلاف قیمت کارخانه با بازار آزاد، حدود 16.5 هزار میلیارد تومان منافع حاصل از فروش خودرو در بورس کالا به خودروساز، خریداران نهایی و دولت رسید.

از این میزان 9.37 هزار میلیارد تومان ناشی از اختلاف قیمت دستوری کارخانه و قیمت کشف شده در بورس به خودروسازان، 7.1 هزار میلیارد تومان ناشی از اختلاف قیمت بازار غیر رسمی و قیمت بورس به مردم به عنوان مصرف کنندگان نهایی و 840 میلیارد تومان به عنوان درآمد شناسایی شده از طریق مالیات بر ارزش افزوده به دولت رسید. (نمودار شماره 1)

اگر همین حجم محدود خودرو در بورس کالا معامله نمی شد، 16.5 هزار میلیارد تومان به دلیل ساز و کار سراسر نادرست قرعه‌کشی و اجبار خودروسازان به فروش با قیمت‌های دستوری به جیب عده ای واسطه روانه می‌شد.

به واسطه عرضه خودرو (جدول شماره 1) در بورس 6.83 هزار میلیارد تومان سود نصیب ایران خودرو شد و سود حاصل از فروش محصولات در بورس کالا برای بهمن موتور 1.4 هزار میلیارد تومان، آرین پارس موتور 755 میلیارد تومان، سیبا موتور 152 میلیارد تومان، بهمن دیزل 137 میلیارد تومان و سایپا 85 میلیارد تومان برآورد می شود که به معنای تزریق منابع مالی به چرخه تولید است.

در مقابل مصرف‌کنندگان نیز از این فرآیند سود برده اند و این سود در خودروهای مختلف متفاوت بود (جدول شماره 2). بررسی میزان سود همه خریداران خودرو از بورس کالا به جز یک محصول ایران خودرو و یک محصول گروه بهمن که برای نخستین بار در بورس کالا عرضه شدند و قیمت بازار برای آنها موجود نیست، قابل محاسبه است و در مجموع خریداران خودرو معادل 7.1 هزار میلیارد تومان محصولات مورد نیاز را ارزانتر از بازار غیر رسمی خریده‌اند.

بخش زیادی از افزایش قیمت خودرو ناشی از ممنوعیت واردات تا همین چند هفته گذشته است که سیاست گذار در حمایت از تولید داخلی وضع کرده بود. همچنین به دلیل محاسبه تعرفه واردات براساس آخرین نرخ ارز لاجرم هزینه فرصت خرید خودرو در بازار آزاد با نرخ ارز فارغ از ساز و کار عرضه نوسان خواهد کرد.

بنابراین بخشی از افزایش قیمت خودرو در بازار ناشی از این مسئله بوده اما حامیان رانت خودرو به دلیل همزمانی افزایش نرخ ارز با عرضه خودرو در بورس کالا طی چند هفته اخیر به اشتباه یا آگاهانه ساز و کار شفاف عرضه در بورس کالا را زیر سوال می‌برند.

نکته بعدی روند کاهشی قیمت خوردهایی است که حجم بیشتری از عرضه های بورس کالا به آنها اختصاص یافته است.

خودروی تارا دستی، پژو 207 اتوماتیک و دستی شرکت ایران خودرو و خودروی شاهین شرکت سایپا از محصولاتی هستند که به دلیل عرضه‌های منظم با کاهش قیمت‌ها در بورس و بازار آزاد مواجه شدند.

این روند به دلیل ایجاد برخی موانع بر سر راه عرضه خودرو در بورس فعلا متوقف شده است.»