بزرگنمايي:

راه ترقی- ارتباط بین فوران‌های آتشفشانی باستانی و شدیدترین رویداد انقراض جانداران جهان تاکنون، پررنگ‌تر به‌نظر می‌رسد. تجزیه‌وتحلیل جدید ایزوتوپ‌های جیوه نشان می‌دهد ربع میلیارد سال پیش، مناطق دوردست نیمکره جنوبی زمین با زباله‌های ناشی از فوران‌های آتشفشانی در سیبری پوشیده شده بود.

رویداد انقراض دسته‌جمعی پرمیَن‌تریاس که مرگ بزرگ نیز نامیده می‌شود رخ داد و زندگی در زیر آسمان‌های خاکسترگرفته نابود شد. این رویداد بزرگ‌ترین انقراضی است که روی زمین رخ داده است.

واضح است که همه‌چیز چگونه به پایان رسید (بیش از 90 درصد از گونه‌های دریایی و بیش از 70 درصد از مهره‌داران ساکن خشکی از بین رفتند)؛ اما با اینکه زمین‌شناسان همه تلاش خود را برای توضیح این موضوع کرده‌اند، هنوز فهم چگونگی وقوع بزرگ‌ترین رویداد مرگ زمین برای ما کمی مبهم است.

زمین‌شناسان آثار شیمیایی باقی‌مانده در سنگ‌ها و رسوبات اقیانوس‌ها را بررسی کرده‌اند و نسبتاً مطمئن هستند که برخی از فوران‌های آتشفشانی، تغییرات چشمگیر فراوانی را در جَو زمین و اقیانوس‌ها ایجاد کرده‌ بودند که در نهایت به خفه‌شدن حیوانات منجر شد؛ اما دانشمندان زمین‌شناس برای توضیح علت و زمان وقوع یک رویداد انقراض به این عظمت هم به استدلالی محکم نیاز دارند؛ زیرا هرچه باشد آن‌ها باید درباره حدود 252 میلیون سال پیش اظهار نظر کنند.

در پژوهش‌های قبلی نتیجه‌گیری شده بود که روی و نیکل، تغییرات در شیمی اقیانوس‌ها را با آتشفشان‌های عظیم و از بین‌رفتن جانداران دریایی پیوند داده‌اند. اما این عناصر در سطح زمین بازیافت می‌شوند، برخلاف ایزوتوپ‌های جیوه که سیگنال بسیار پایدارتری از فعالیت‌های آتشفشانی ارایه می‌دهند.

بسیاری از پژوهش‌ها درباره این رویداد انقراض دسته‌جمعی در مکان‌هایی در نیمکره شمالی زمین متمرکز شده‌اند که فهم تأثیر آتشفشان‌ها در زیر زمین را دشوار می‌کند؛ این موضوع مهم است، زیرا شواهد زیادی نشان می‌دهد که «مرگ بزرگ» فقط یک رویداد مرگبار نبود، بلکه مجموعه اتفاقاتی بود که در مدت بیش از صد هزار سال رخ داد.

بنابراین، جون شن (Jun Shen)، دیرینه‌اقلیم‌شناس از دانشگاه علوم زمین چین، و همکارانش به دنبال کشف ایزوتوپ‌های جیوه در رسوبات سنگی در دو مکان در نیمکره جنوبی شدند: حوضه کارو در آفریقای جنوبی و حوضه سیدنی در سواحل شرقی استرالیا.

در زمان مرگ بزرگ، حوضه‌ها در یک اَبَرقاره به نام پانگه‌آ در کنار هم قرار داشتند؛ اما اکنون بین آن‌ها تقریباً 10 هزار کیلومتر فاصله و اقیانوس هند قرار گرفته است. محققان الگوهای تقریباً یکسانی در آن‌ها پیدا کردند: ایزوتوپ‌های جیوه در انتهای پرمیَن به اوج خود رسیدند.

محققان می‌گویند: این شواهد نشان می‌دهد جیوه از آتشفشان‌های نیمکره شمالی بیرون ریخته و به سراسر جهان منتقل شده است.

یکی از محققان این‌گونه توضیح می‌دهد: به نظر می‌رسد انتشار آتشفشانی جیوه دارای ترکیب ایزوتوپی بسیار خاصی از است. با فهمیدن قدمت این رسوبات، می‌توانیم زمان انقراض را با این فوران عظیم در سیبری به طور قطعی مرتبط کنیم. آتشفشان علت اصلی این رویداد بوده است.

دانشمندان تلاش می‌کنند توالی وقایعی را که به بزرگ‌ترین رویداد انقراض زمین منجر شده است، بازسازی کنند. در این میان یک پیام برجسته، جلب توجه می‌کند: امروزه نیز حیات با تغییرات اقلیمی مشابهی (گرمایش زمین و گازهای گلخانه‌ای) تهدید می‌شود.