راه ترقی

آخرين مطالب

دوست «فرانچسکو رُزی» در ایران مترجم شد انديشه

دوست «فرانچسکو رُزی» در ایران مترجم شد
  بزرگنمايي:

راه ترقی - ایسنا / مهدی سحابی که همگان او را با ترجمه‌ اثر معروف مارسل پروست، یعنی رمان هشت‌جلدی «در جست‌وجوی زمان از دست‌ رفته» ‌می‌شناسند، اگر بود امروز 79 ساله می‌شد.
 مهدی سحابی متولد 15 بهمن سال 1322 در قزوین بود. خانواده‌اش در کودکی به تهران آمدند و با این که از دبیرستان البرز در اوج دوران باشکوه دکتر مجتهدی دیپلم ریاضی گرفت دنبال رشته‌های مهندسی نرفت و در هنرکده هنرهای تزئینی دانشگاه تهران به نقاشی مشغول شد ولی با گذشت یک‌ونیم سال، ادامه نداد و برای تحصیل در رشته کارگردانی سینما در سال 1346 به ایتالیا رفت. در چینه‌چیتا دوره‌ای کوتاه گذراند و با با فرانچسکو رزی هم دوست شد اما پس از مدتی، سینما را هم رها کرد تا باز نقاشی بخواند. منتها در سال 1347 تحصیل در آکادمی هنرهای زیبای رم را نیز نیمه‌کاره رها کرد و به فرانسه رفت. 
او در سال 1351 به قصد کار در سینمای ایران به ایران بازگشت ولی از ورود به این حرفه ناامید شد و سپس مدتی به روزنامه‌نگاری، بازیگری، عکاسی و کارهای مشابه پرداخت و در آخر، ادبیات، نقاشی و ترجمه را انتخاب و با تسلط به زبان‌های ایتالیایی، فرانسه و انگلیسی نویسندگان متفاوتی را به ایرانی‌ها معرفی کرد؛ چنان چیرگی‌ای که از پارسی به زبان دیگر هم برمی‌گرداند.
در سال 1351 به صورت پاره‌وقت به استخدام کیهان درآمد و پس از طی دو - سه ماه به صورت تمام‌وقت در آنجا مشغول به کار و روزنامه‌نگار شد. در سال 1357 و بعد از 64 روز اعتصاب مطبوعات به عضویت شورای سردبیری کیهان درآمد ولی سه ماه بعد به همراه 20 تن از اعضای تحریریه ناچار به ترک آنجا شد.
نخستین ترجمه او کتابی است نوشته ماریو دمیکلی به نام «نقاشی دیواری و انقلاب مکزیک» در سال 1352 و مهم‌ترین بی‌شک رمان حجیم «در جست‌وجوی زمان ازدست‌رفته» مارسل پروست. سحابی در تقسیم‌بندی از کتابخوان‌ها گفته بود: «کتابخوان‌ها دو دسته‌اند: آن‌ها که در «جست‌وجوی زمان از دست‌رفته» را خوانده‌اند و آن‌هایی که هنوز آن‌را نخوانده‌اند.»
ابوالحسن نجفی با اشاره به بلندی جمله‌ها در ترجمه مهدی سحابی از رمان «در جست‌وجوی زمان از دست رفته» مارسل پروست گفت بود: «آقای مهدی سحابی در این کتاب سعی کرده است امانت‌دار باشد و تا جایی که توانسته سعی کرده به همان روش پروست جملات را تا حدی که می‌تواند بلند ترجمه کند که البته باعث دشواری خواندن این کتاب شده است. در این‌جا می‌توان این سوال را کرد که آیا حفظ امانت تنها در رعایت ترکیب جمله‌هاست یا می‌توان راحت‌ خواندن و فهم کتاب را هم برای خواننده فارسی زبان جزو همان حفظ امانت تلقی کرد. ایراد من به جمله‌های طولانی به خاطر تلف شدن وقت است. این مشکل تنها خاص ترجمه‌ها نیست، بلکه در متن‌های قدیمی‌تر نیز دیده شده است.»
سحابی در سال 1366 هم رمان «شرم » را ترجمه کرد که جایزه بهترین کتاب سال ایران را هم به دست آورد، هرچند دیگر مجوز چاپ نگرفت.
او در گفت‌وگویی با ایسنا درباره اشباع بازار ترجمه و ترجمه یک اثر توسط چند مترجم به‌صورت هم‌زمان که به معرفی نشدن نویسنده دیگری منجر می‌شود، توضیح داده بود: حتما منظورتان وجود چند ترجمه از یک کتاب و نیز هجوم چندین مترجم به ترجمه کتاب‌هایی است که مد می‌شوند یا از نویسنده‌هایی که یک‌دفعه معروف می‌شوند؛ آن‌هم بدون توجه به اهمیت آن‌ها از نظر ادبی و هنری.این مسأله وجود دارد. یکی از دلایل وجود این امر، مساله کپی‌رایت است که اجازه می‌دهد هر کس هر کتابی را که خواست، ترجمه کند؛ اما بعید نیست که بعد از پیوستن به کپی‌رایت تا مدتی این مسأله هم‌چنان باقی بماند، چون پدیده کتاب‌های به‌اصطلاح قاچاق در ایران پدیده‌ای قدیمی و متأسفانه رایج است.
سحابی البته معتقد بود که در همین وضع موجود، تا قبل از پیوستن به کپی‌رایت، وجود یک سازمان‌مندی حرفه‌یی یا اتحادیه‌ای در صورت برخورداری از اقتدار عمل و وجاهت همه‌شمول، یعنی برخورداری از نوعی اتفاق نظر، این وضع را به‌خوبی می‌توانست سامان دهد. این سازمان در یک جمع حرفه‌یی می‌تواند ترتیبی دهد که از هر کتاب بیش‌تر از یک ترجمه صورت نگیرد که این خود مستلزم اتحادیه یا قانونی قوی است که همه به آن احترام بگذارند و حرفش را هم گوش کنند. با وجود چنین چیزی هنوز خیلی فاصله‌ داریم و متأسفانه هنوز چنین سازمان‌مندی حرفه‌یی نداریم. منظورم یک سازمان‌مندی حرفه‌یی مطلقا غیردولتی است، چیزی شبیه کانون نویسندگان؛ چون تنها در آن‌صورت می‌شود که مترجم‌ها بیایند و با آگاهی آثار را برای ترجمه انتخاب کنند.
او در این‌ گفت‌وگو که در سال 1384 با او انجام شده، وضعیت ترجمه را خوب ارزیابی کرده و گفت: معتقدم در 20، 30 سال اخیر یک تحول خیلی مثبت و یک تحول منفی رخ داده است. برداشت علمی از ترجمه تقریبا جا افتاده است و جایگاه یک مترجم به‌عنوان یک رابط ، و نه کسی که اختیار داشته باشد، اثر را بازنویسی و به‌اصطلاح تالیف کند، جا افتاده است. مسأله‌ی وفاداری به متن اصل نیز روز به‌روز بیش‌تر قوت گرفته و امروزه تقریبا عام شده است؛ در حالی‌که اصل وفاداری در گذشته گنگ‌تر بوده است. چندان دقیق معلوم نبود که نقش مترجم تا کجاست و مترجم تا چه اندازه از خودش آزای عمل می‌تواند داشته باشد. در زمینه‌ی ترجمه‌های تخصصی مثلا در حوزه‌های داستان، شعر، فلسفه، علمی و جامعه‌شناسی، مترجم‌ها دسته‌بندی شده و تخصصی کار می‌کنند. در انتخاب کتاب برای ترجمه هم، ساز و کار به‌طور غریزی اعمال می‌شود که کم و بیش مثبت است؛ در نتیجه از دید تحول، وضع را مثبت می‌بینیم.
سحابی سپس به بخش منفی اشاره کرد و افزود: مترجم بد و ترجمه بد هم زیاد داریم که دلیل اصلی‌اش گسترش کمی بازار ترجمه و تولید انبوه مترجم است؛ مترجم‌هایی که فرآورده سیستم کاملا مشخص دانشگاهی ما در 20 ساله اخیر هستند. یکی از ویژگی‌های این نظام دانشگاهی، تولید انبوه لیسانسه در همه رشته‌ها بوده که قطعا مترجم انبوه هم تولید کرده و کمیت را بالا برده و کیفیت را پایین آورده است.
مهدی سحابی در بخش دیگری از گفت‌وگویش درباره خلاقیت در ترجمه یک اثر و وفاداری به متن اظهار کرد: مترجم قبل از هر کسی و هر چیزی باید به صاحب اثر متعهد باشد؛ اگر واقعا اثر با هنجارها و خلاقیت مدنظر مترجم نمی‌خواند، خب‌ آن‌را می‌تواند ترجمه نکند. مترجمی حرفه‌ی بسیار فنی، پیچیده و با کمال فروتنی توأم است و کار آدم‌های فروتن است. اگر کسی بحث خلاقیت مد نظرش است، تا جایی آن‌را می‌تواند اعمال کند که به اصل وفاداری خدشه وارد نکند، اما بیش‌تر از آن جایز نیست؛ پس عاقلانه‌ترین، شرعی‌ترین و انسانی‌ترین کار این است که آن کتاب را ترجمه نکند، به همین سادگی. اگر اصراری هم از جانب عده‌ای هست، شاید به این دلیل باشد که این مساله هنوز برایشان جا نیفتاده است. این از نظر اخلاق حرفه‌یی و علمی کاملا غلط است که چون مؤلف غایب است، پس هر کاری دلشان بخواهد با اثرش انجام دهند.
مهدی سحابی که برای دیدار خانواده‌اش به پاریس رفته بود، هجدهم آبان‌ماه سال 1388 در سن 66سالگی بر اثر سکته قلبی درگذشت.
«سمبولییسم» چارلز چرویک، «دیوید کاپرفیلد» چارلز دیکنز، «بارون درخت‌نشین» ایتالو کالوینو، «انقلاب مکزیک» ماریو دمیکلی، «مرگ وزیر مختار» یوری تلنبانوف، «دانه زیر برف» اینیاتسیو سیلونه، «مرگ آرتیو کروز» کارلوس فوئنتس، «توفان در مرداب» لئورناردو شیاشا، «خوشی‌ها و روزها»ی مارسل پروست، «همه می‌میرند» سیمون دوبووار، «مزدک» موریس شیماسکو، «تقسیم» پیرو کیارا، «کوه خدا»ی اری دکوما، «تربیت احساسات» گوستاو فلوبر، «مرگ قسطی» فردینان سلین و «سرخ و سیاه» استاندال از جمله آثاری هستند که در کارنامه‌ی ترجمه‌ی سحابی به ثبت رسیده‌اند. او همچنین در حوزه‌ی تألیف آثاری را خلق کرده است که رمان‌های «ناگهان سیلاب» و « پیچک کاغذی» به همراه مجموعه‌ی داستان «خیابان مارگوتا شماره‌ی 110» از جمله‌ی آن‌ها هستند. هنر نقاشی و برپایی چند دوره نمایشگاه در ایران و دیگر کشورها از دیگر فعالیت‌های مهدی سحابی به شمار می‌روند.

لینک کوتاه:
https://www.rahetaraghi.ir/Fa/News/388772/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

قالیباف: بانک مرکزی در پایان سال 1402 به تعهداتش درباره تخصیص ارز به دارو عمل کرد

تسهیل خدمات سرمایه‌گذاری از مسیر پنجره واحد الکترونیک در قشم/حجم صادرات و صادرات مجدد قشم به 505 میلیون دلار رسید

اتحادیه صنف طلا و جواهر: چشم انداز قیمت سکه و طلا صعودی نیست

جلوی لرزش و سروصدای لباسشویی تو بگیر !!!

ایران به زودی به شبکه کارت‌های اعتباری روسیه می‌پیوندد

نشست هماهنگی دیدار ایران و قرقیزستان برگزار شد

وقتی "دلار" اردوی قایقرانان را تحت تاثیر قرار می‌دهد

لائوتارو مارتینس: دوست دارم گریه کنم

لوکاس واسکز: برای رقص جلوی بارسلونا تمرین کرده بودیم

تمرین ریکاوری بارسلونا بعد از شکست در ال کلاسیکو

سفال‌منش: عملکرد قرقیزستان و افغانستان شگفتی است نه حذف ژاپن

تجویز نسخه ایتالیایی برای والیبال بلغارستان

جانشین خولیو ولاسکو با باشگاهش تمدید کرد

اعزام کاروان‌های المپیک و پارالمپیک به پاریس با پرواز داخلی

عکس‌هایی از ژاپنی‌ها که ندیده‌اید!

ادای احترام رئیس جمهور به اقبال لاهوری

موضع ایران درخصوص توافقات اخیر جمهوری آذربایجان و ارمنستان

نمازی: ما می‌توانیم تحریم نباشیم

رییس جمهور پس از بازدید آرامگاه اقبال لاهوری: وحدت بین ایران و پاکستان ناگسستنی است

سپهبد مقتدر

رئیس سازمان انرژی اتمی: تعداد نیروگاه‌های اتمی افزایش می‌یا‌بد

واکنش وزیر خارجه به تصمیم اتحادیه اروپا برای اعمال تحریم‌ جدید علیه ایران

مصاحبه دیده نشده رضا داوودنژاد که با دیدنش بغض می‌کنید

چی در ذهن آرمان میگذره

آهنگ دلی «دال» را با اجرای حمید هیراد تماشا کنید

ادعای عجیب خواننده ایرانی: دو دور دور دنیا چرخیدم

کشف بقایای زنان خفه شده‌ به شیوه «مافیاهای ایتالیایی» در مراسم قربانی 6 هزار سال پیش

آغاز سال تحصیلی جدید از 10 شهریور؟!

رعد و برق وحشتناک در جیانگژی چین

واکنش وزیر علوم به انتقادات دانشجویان به عدم حضور در دانشگاه‌ها

فرمانده فراجا:‌ طرح نور با قوت ادامه دارد

قالیباف: بانک مرکزی، سازمان برنامه‌وبودجه و وزارت بهداشت مسئول گرانی و کمبود دارو هستند

کمبود بیش از 100 هزار پرستار در کشور

اجرای آزمایشی برای اثبات قانون اول نیوتون

شعرخوانی زیبا از دکتر کاکاوند

کی بود کی بود من نبودم؟!

توضیح بانک صادرات درباره دلایل خرید بخشی از سهام پرسپولیس

مدیرعامل سازمان ملی مسکن: زمین 1.8 میلیون واحد نهضت ملی مسکن تامین شد

24 آزادراه به عوارضی الکترونیکی مجهز شد

شرط ادامه کار املاک "دیوار" از زبان مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن

لبخند مدافع پرسپولیس به نیمکت‌نشینی‌های ادامه دار!

رسوایی در برزیل؛ روی تیته آب دهان انداختند!

گره تیم ملی را جوان 24 ساله باز کرد

پرسپولیس و خاطره تلخ از آلومینیوم در جام حذفی!

تغییر شمسایی در خط دروازه تیم ملی جواب داد

تکرار اتفاق جنجالی ال‌کلاسیکو در بازی رم-بولونیا

چالش مسعود شجاعی در جام شیرین

بازسازی یک عکس‌ خاطره‌انگیز‌ فوتبالی توسط فوتسالی‌ها

نساجی هیچ‌وقت آن قدر شمالی نبود

اینتر قهرمان شد، چون یک تیم بود!