بزرگنمايي:

راه ترقی - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
محمدحسین لطف‌الهی| دو دهه پس از حمله نظامی ایالات متحده به عراق، بسیاری از مردم امریکا معتقدند که این تصمیم اشتباه بود و ایالات متحده نباید در آن زمان به عراق حمله می‌کرد؛ برای بسیاری از سیاستمداران دخیل در این تصمیم‌گیری اما اشغال عراق هنوز توجیه‌پذیر است.
17 مارس 2003، جرج دبلیو بوش رییس‌جمهور وقت ایالات متحده به صدام دیکتاتور عراق اولتیماتوم داد که اگر تا 48 ساعت عراق را ترک نکند، ایالات متحده از گزینه نظامی علیه این کشور استفاده خواهد کرد. دو روز بعد در 19 مارس، بمباران بغداد آغاز شد. ایالات متحده یک روز بعد یعنی در 20 مارس حمله زمینی به عراق را هم آغاز کرد.
افکار عمومی در جهان به‌شدت از این حمله که به مرگ تعداد زیادی از غیرنظامیان عراقی از جمله زنان و کودکان منجر شد انتقاد می‌کردند اما در داخل خاک امریکا وضعیت متفاوت بود. بر اساس نظرسنجی موسسه افکارسنجی پیو در فوریه 2003، نزدیک به 66 درصد از شهروندان امریکایی با اقدام نظامی علیه عراق موافق بودند و تنها 26 درصد از آنها به‌طور جدی مخالفت خود را با این حمله اعلام می‌کردند. دولت ایالات متحده برای توجیه این حمله مدعی بود که عراق سلاح‌های کشتار جمعی زیادی را در خاک خود پنهان کرده و یک تهدید جدی علیه صلح و امنیت بین‌المللی به شمار می‌رود؛ این سلاح‌های ادعایی ایالات متحده هیچ‌گاه پیدا نشد. مطالعات تاریخی نشان می‌دهد علاوه بر این مساله این باور اشتباه نزد مردم ایالات متحده که صدام در ماجراهای 11 سپتامبر نقش داشت از جمله عواملی بود که باعث می‌شد از نگاه آنها حمله نظامی به عراق تصمیمی درست باشد. نیروهای امریکایی در اوایل آوریل 2003 موفق شدند بغداد را تسخیر کنند و 5 هفته پس از آغاز جنگ، جرج بوش سخنرانی «تکمیل ماموریت» را در 1 مه 2003 ایراد کرد. نیروهای امریکایی نزدیک به 8 سال درگیر این جنگ بودند و براساس آمارهای موجود 200 هزار نفر از عراقی‌ها در کنار 5 هزار نفر از سربازان امریکایی در این جنگ کشته شدند. هزینه‌های مستقیم این جنگ برای ایالات متحده - جز بودجه‌های جاری پنتاگون - نزدیک به 2 تریلیون دلار برآورد می‌شود. 
تا سال 2005 نگاه امریکایی‌ها به مساله جنگ در عراق به مرور تغییر یافت و اکثریت شهروندان امریکایی مخالف ادامه جنگ بودند. با این حال بسیاری از سیاستمداران جمهوری‌خواه همچنان از حمله نظامی به عراق حمایت می‌کردند. همزمان در میان افکار عمومی جهان و به ویژه متحدان اروپایی امریکا نگاه‌ها به دولت ایالات متحده روز به روز منفی‌تر می‌شد. برای باراک اوباما، رییس‌جمهور پیشین امریکا مساله مخالفت با جنگ عراق یکی از نقاط کانونی کارزار انتخاباتی او به حساب می‌آمد. اوباما وعده داده بود که ظرف 16 ماه از زمان آغاز ریاست‌جمهوری خود نیروهای امریکایی را از عراق خارج خواهد کرد. این وعده او با کمی تاخیر در سال 2011 اجرایی شد و بخش اعظمی از نیروهای امریکایی خاک عراق را ترک کردند اما کمتر از سه سال بعد، هزاران نفر از نیروهای امریکایی در چارچوب ائتلاف مبارزه با گروه تروریستی داعش مجددا به خاورمیانه بازگردانده شدند.
دونالد ترامپ، رییس‌جمهور قبلی ایالات متحده هم تلاش می‌کرد خود را یک مخالف جدی جنگ در عراق نشان دهد. او در کارزار انتخاباتی خود در سال 2016 از این حربه برای ضربه زدن به رقبای خود درون حزب جمهوری‌خواه از جمله جب بوش، برادر جرج بوش استفاده می‌کرد و در ادامه نیز از آن برای زیر سوال بردن نگاه و سیاست‌های هیلاری کلینتون بهره برد.
بسیاری از کارشناسان معتقدند جنگ عراق باعث شد ایالات متحده رویکرد بسیار محتاطانه‌تری در استفاده از نیروی نظامی برای عبور از بحران‌های پیش روی سیاست خارجی خود در پیش بگیرد. براساس یک نظرسنجی در سال 2022 (نظرسنجی شورای روابط بین‌الملل شیکاگو) شهروندان امریکایی تنها زمانی موافق استفاده از نیروی نظامی هستند که تحول خاصی نظیر (حمله به یک کشور عضو ناتو) اتفاق بیفتد و ایالات متحده برای دفاع از این کشور بخواهد وارد عمل شود. امروزه با روشن شدن نتایج حمله نظامی به عراق، بسیاری از امریکایی‌ها رویکردی منتقدانه در قبال این جنگ دارند. براساس نظرسنجی مشترک ایپسوس - اکسیوس، تنها 31 درصد از امریکایی‌ها معتقدند که حمله به عراق باعث شد امریکا به کشوری امن‌تر تبدیل شود و مجموعا 36 درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی اعلام کردند که تصمیم دولت امریکا برای حمله به عراق صحیح بود. در مقابل 61 درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی این تصمیم را کاملا اشتباه می‌دانند. این نظرسنجی در فاصله 10 تا 13 مارس و با مشارکت بیش از 1000 نفر از شهروندان بالای 18 سال امریکایی انجام شده است. اختلاف‌نظر حزبی آشکاری در این زمینه وجود دارد. 58 درصد از جمهوری‌خواهان همچنان از تصمیم رییس‌جمهور جمهوری‌خواه وقت ایالات متحده برای حمله به عراق حمایت می‌کنند. در حزب دموکرات، تنها 26 درصد از بدنه حزب باور دارند که تصمیم ایالات متحده درست بود. جوانان امریکایی نیز مانند سایر رده‌های سنی در ایالات متحده معتقدند حمله نظامی به عراق تصمیمی نادرست بود و تبعات بسیار زیادی برای ایالات متحده در عرصه بین‌المللی داشت. ایلهان عمر، عضو ترقی‌خواه و جوان مجلس نمایندگان امریکا روز شنبه 18 مارس در این باره در توییتر نوشت: «20 سال بعد، جنگ عراق همچنان یکی از بزرگ‌ترین فجایع سیاست خارجی ایالات متحده است که نسل ما تجربه کرده است. جنگی که جان هزاران نفر از امریکایی‌ها و صدها هزار نفر از عراقی‌ها را گرفت. آیا ما کاملا از این جنگ شکست‌خورده درس گرفته‌ایم یا ممکن است بار دیگر آن را تکرار کنیم؟» عمر افزود: «ما هنوز مسوولیت کامل جنایت‌های جنگی رخ‌داده در طول این جنگ یا به راه‌اندازی جنگ را برعهده نگرفته‌ایم. هیچ مسوولیتی متوجه جرج بوش و دیک چنی عاملان اصلی به راه افتادن این جنگ نشده و آنها همچنان در جامعه سیاسی ما پذیرفته می‌شوند. در دولت‌های ما شخصیت‌هایی نظیر جان بولتون و الیوت آبرامز هنوز به مناصب بالا در حوزه امنیت ملی منصوب می‌شوند و رسانه‌ها همچنان به شخصیت‌هایی از این دست تریبون می‌دهند.» اشاره ایلهان عمر اشاره درستی است؛ همچنان برخی چهره‌های سیاسی مشغول توجیه جنگ عراق هستند. الی لیک، تحلیلگر طرفدار تحریم و تشدید فشار علیه ایران در مقاله‌ای که در فوریه 2023 برای توجیه حمله به عراق نوشته، آورده است: «در دوره حکومت صدام تنها تعداد کمی از مردم تلفن همراه داشتند اما تا سال 2021، 86 درصد مردم تجربه استفاده از ارتباطات مخابراتی بی‌سیم را دارند.» او ادعا می‌کند «جنگ عراق فاجعه‌‌ای نیست که همه از آن این‌گونه یاد می‌کنند» و از رشد اقتصادی عراق در سال‌های پس از جنگ به عنوان یکی از دلایل موفق بودن حمله نام می‌برد.
بازار