راه ترقی - خبرآنلاین /تلسکوپ فضایی جیمز وب که پروژه مشترکی بین ناسا، آژانس فضایی اروپا (اسا) و آژانس فضایی کانادا است، واضح‌ترین تصاویر فروسرخ تاریخ را از سحابی سر اسب در صورت‌فلکی جبار ثبت کرده است. این تصاویر، چشم‌انداز کاملا متفاوتی از این جرم شناخته‌شده را آشکار می‌کند و پیچیدگی‌های آن را با وضوح بی‌سابقه‌ای به تصویر می‌کشد.
تصاویر جدید تلسکوپ فضایی جیمز وب، بخشی از آسمان را در صورت فلکی جبار (شکارچی)، در سمت غربی ابر مولکولی شکارچی B نشان می‌دهد و بر لبه نورانی بالای ساختار متمایز غبار و گاز سحابی متمرکز است.
سحابی سر اسب که به «بارنارد 33» هم معروف است، از امواج متلاطم گاز و غباری برمی‌خیزد که 1300 سال نوری از ما قرار دارد و پیش‌ستارگان فراوانی را در دل خود جای داده است. این سحابی از ابر میان‌ستاره‌ای عظیمی تشکیل شده که در حال فروپاشی است، ستاره جوان داغی در نزدیکی آن با قدرت تمام، می‌تابد و با پرتوهای پرانرژی خود، این سحابی را لایه‌به‌لایه می‌تراشد. ابرهای گازی اطراف سر اسب قبلاً از بین رفته‌اند، اما ستون برآمدگی از توده‌های ضخیم موادی ساخته شده که فرسایش آن‌ها سخت‌تر است. منجمان تخمین می‌زنند که حدود پنج میلیون سال تا از بین رفتن کامل این سحابی زمان باقی مانده باشد.
شرح عکس: چشم‌انداز لبه فوقانی سحابی سراسب در نور فروسرخ نزدیک. در زمینه تصویر می‌توانید ستارگان کهکشان (اجرام نورانی 8 پر) و کهکشان‌های دوردست را ببینید. برای مشاهده عکس در ابعاد بزرگ‌تر، اینجا را کلیک کنید .
سحابی سر اسب، از شناخته‌شده‌ترین مناطق تحت سلطه فوتون (PDR) ست. در چنین منطقه‌ای، نور فرابنفش ستارگان جوان و سنگین، ناحیه‌ای از گازوغبار گرم و عمدتاً خنثی را بین گازهای کاملاً یونیزه‌شده اطراف ستارگان پرجرم و ابرهایی که در آن متولد شده‌اند، ایجاد می‌کند. این تابش فرابنفش به‌شدت بر رویدادهای شیمیایی گازهای این مناطق تأثیر می‌گذارد و به‌عنوان مهم‌ترین منبع گرما عمل می‌کند.
این مناطق در جایی پدیدار می‌شوند که گازهای میان‌ستاره‌ای از یک‌سو به‌اندازه‌ای متراکمند که خنثی بمانند و از سوی دیگر، آن‌قدر متراکم نباشند که از نفوذ نور فرابنفش ستارگان پرجرم جلوگیری کنند. نور ساطع‌شده از این نوعPDR ها ابزاری منحصربه‌فرد برای مطالعه فرآیندهای فیزیکی و شیمیایی است که باعث تحول ماده میان‌ستاره‌ای کهکشان ما و دیگر نقاط عالم، از دوران اولیه تشکیل ستاره‌های عظیم باستانی تا امروز می‌شود.
شرح عکس: نمای لبه فوقانی سحابی سر اسب در نور فروسرخ میانی.

سحابی سر اسب به دلیل نزدیکی و هندسه آن که تقریبا از لبه دیده می‌شود، هدف ایده‌آلی برای اخترشناسان است تا ساختار فیزیکی PDRها و تکامل ویژگی‌های شیمیایی گازوغبار و مناطق انتقالی بین آن‌ها را مطالعه کنند. PDRها از بهترین اجرام آسمان برای بررسی نحوه تعامل تابش با ماده میان‌ستاره‌ای به شمار می‌روند.
آن‌چه جیمز وب دیده است
به لطف ابزارهای MIRI و NIRCam که به‌ترتیب تصاویر فروسرخ میانی و فروسرخ نزدیک را ثبت می‌کنند،گروهی بین‌المللی از اخترشناسان برای اولین بار، ساختارهای کوچک‌مقیاس لبه نورانی سر اسب را آشکار کردند. آن‌ها همچنین شبکه‌ای از ویژگی‌های طولی را شناسایی کرده‌اند که عمود بر جبهه PDR گسترش یافته و حاوی ذرات غبار و گاز یونیزه‌شده در جریان تبخیر فوتونی سحابی کشیده شده‌اند. این مشاهدات همچنین به اخترشناسان امکان داده است که اثرات تضعیف و انتشار غبار را بررسی کنند و شکل چندبعدی سحابی را بهتر درک کنند.
در مرحله بعد، ستاره شناسان قصد دارند داده‌های طیف‌سنجی به‌دست‌آمده از سحابی را برای اثبات تحول خواص فیزیکی و شیمیایی مواد مشاهده‌شده در سراسر سحابی مطالعه کنند.
تلسکوپ فضایی جیمز وب با آینه 6٫5 متری خود، بزرگ‌ترین و قدرتمندترین تلسکوپی است که تاکنون به فضا پرتاب شده است و امید می‌رود که تا پایان این دهه به مأموریت خود ادامه دهد.

supports HTML5 video