چاپ

راه ترقی - روزنامه جوان / «میراث مرجعیت در مواجهه با استعمار نوین» عنوان یادداشت روز در روزنامه جوان به قلم سیدعبدالله متولیان است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
در 25 اردیبهشت، از مهم‌ترین رویداد‌های تاریخ مبارزات روحانیت شیعه رقم خورد. زمانی که میرزای شیرازی با یک فتوا، نه تنها امپراتوری بریتانیا را مجبور به عقب‌نشینی کرد، بلکه قدرت بسیج کنندگی و هدایت‌گری روحانیت شیعه را در عمل به نظام شاهی قاجار تفهیم کرد. این فتوا نه‌تنها مانع نفوذ اقتصادی و سیاسی استعمار شد، بلکه قدرت مرجعیت شیعه را در هدایت مردم و مقابله با چالش‌های عصر خود نشان داد.
فتوای تحریم تنباکو در سال 1270، نمونه‌ای بارز از کارآمدی دین در عرصه اجتماعی بود. در حالی که بریتانیا با نفوذ در حکومت قاجار، امتیاز انحصاری توتون و تنباکو را به دست آورده بود، این فتوا به یک حرکت مردمی منتهی شد که دولت وقت را به لغو قرارداد مجبور کرد. بدون نیاز به خشونت، بدون نیاز به لشکرکشی، تنها با نفوذ مرجعیت، ملت ایران توانست در برابر قدرت‌های استعماری بایستد.
استعمار نوین و چالش‌های جدید برای مرجعیت شیعه: امروز، با عبور جهان از نظم سرمایه‌داری به نظم جدید، شکل استعمار تغییر یافته است. کشور‌های غربی دیگر مستقیماً به اشغال نظامی نمی‌پردازند، بلکه با ابزار‌هایی نظیر تحریم‌های اقتصادی، جنگ‌های شناختی، و سلطه رسانه‌ای اهداف استعماری خود را دنبال می‌کنند. این تغییرات، روحانیت را با مسئولیت‌های جدیدی روبه‌رو کرده است.
مقام معظم رهبری در پیام اخیر خود به مناسبت یکصدمین سالگرد تأسیس حوزه علمیه قم، تأکید کردند که حوزه‌های علمیه باید همگام با تحولات جهانی، راهکار‌های جدیدی برای مقابله با تهدیدات ارائه دهند. استقلال حوزه‌های علمیه، حفظ پیوند با مردم، و بهره‌گیری از ابزار‌های نوین ارتباطی از جمله راهبرد‌های ضروری برای حفظ جایگاه مرجعیت در جهان امروز است.
بازار
میرزای شیرازی؛ الگوی مقابله با استعمار نوین: فتوای میرزای شیرازی نشان داد که مرجعیت شیعه می‌تواند از طریق بصیرت، نفوذ مردمی، و استقلال از حکومت‌ها در برابر سلطه‌جویان جهانی ایستادگی کند. حداقل چهار درس مهم از این واقعه تاریخی می‌توان آموخت:
1. بصیرت مرجعیت: شناخت دقیق تهدیدات زمانه و اقدام بموقع.
2. شجاعت مرجعیت: شناخت فرصت‌ها و استفاده بموقع.
3. قدرت مردمی مرجعیت: حمایت عمومی از مرجعیت، عامل شکست استکبار.
4. استقلال روحانیت: حفظ استقلال از حکومت‌ها برای بقای تأثیرگذاری دینی.
امروز نیز، با فشار‌های اقتصادی و تحریم‌های گسترده، همان راهکار‌ها می‌توانند در مقابله با استعمار نوین مؤثر باشند. حوزه‌های علمیه باید ضمن حفظ اصالت‌های خود، با بهره‌گیری از ابزار‌های مدرن مانند رسانه‌های اجتماعی، پژوهش‌های راهبردی، و ارتباطات بین‌المللی، نقشی فعال در تحولات جهانی ایفا کنند.
مرجعیت شیعه در عصر تحولات جهانی: در شرایطی که استکبار جهانی سعی دارد با فشار‌های اقتصادی و تحریم‌ها، ملت ایران را به زانو درآورد، مرجعیت شیعه باید بار دیگر نقش تاریخی خود را ایفا کند. همان‌گونه که میرزای شیرازی از سامرا فتوایی صادر کرد که تهران را به لرزه درآورد، امروز نیز حوزه‌های علمیه می‌توانند با اتکا بر نفوذ مردمی و تحلیل دقیق شرایط، در برابر استعمار نوین وارد میدان شده و پرچمدار مقاومت در برابر نظام سلطه و استعمار نوین باشند.
امروز دیگر مبارزه تنها در میدان سیاست و اقتصاد خلاصه نمی‌شود، بلکه در عرصه‌های فرهنگی، اجتماعی و شناختی نیز جریان دارد. رسانه‌های غربی در تلاش‌اند با جنگ روایت‌ها، فرهنگ مقاومت را تضعیف کنند. در این میان، حوزه‌های علمیه باید با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین ارتباطی، پیام حقیقی اسلام و مقاومت را به جهانیان منتقل کنند.
فتوای تاریخی میرزای شیرازی، صرفاً یک خاطره تاریخی نیست؛ بلکه یک نقشه راه برای مواجهه با چالش‌های امروز و فردا است. همانگونه که امام خمینی (ره) با الهام از همین سنت مبارزاتی، انقلاب اسلامی را رهبری کرد، امروز نیز مرجعیت شیعه باید با قوت از جایگاه راهبردی خود را در تحولات جهانی صیانت و حفاظت کند. این نه فقط یک وظیفه دینی، بلکه یک مسئولیت ملی است. روحانیت شیعه باید در کنار مردم و برای مردم باشد؛ چراکه آینده اسلام و استقلال ملت‌ها وابسته به همین پیوند تاریخی است. حوزه‌های علمیه با تقویت پیوند‌های اجتماعی، گسترش فعالیت‌های فکری و رسانه‌ای، و بهره‌گیری از تجربیات تاریخی، می‌توانند در برابر چالش‌های نوظهور ایستادگی کرده و جامعه را برای مقابله با زیاده‌خواهی دشمن راهبری کنند.