چاپ

راه ترقی - آخرین خبر / پنداشت ما این بوده که سیاره‌های غول گازی "جوان" باید بزرگ و کم-چگال باشند، ولی غول‌های گازی پیرامون یک ستاره که تنها 20 میلیون سال سن دارد با چنین مدلی سازگار نیستند.
دو سیاره‌ی مشتری‌سان که به گرد یک ستاره‌ی جوان می‌گردند بسیار کوچک‌تر از پنداشت‌ها هستند، چیزی که می‌تواند نشان‌دهنده‌ی نیاز ما به بازنگری در اندیشه‌هایمان درباره‌ی فرگشت سیاره‌های غول گازی باشد.
شناخت کنونی ما از فرگشتِ سیاره‌های غول‌پیکر پیش‌بینی می‌کند که این سیاره‌ها زندگی خود را به شکل اجرامی بزرگ با چگالی اندک آغاز می‌کنند. الخاندرو سوارز ماسکاره‌نو از بنیاد اخترفیزیک جزایر قناری، اسپانیا می‌گوید: «چشمداشت ما از آنها اینست که [در آغاز] مانند گوی‌های گازیِ بسیار غول‌پیکر و کُرکی باشند.»
سپس، انتظار می‌رود این سیاره‌ها در درازنای چند صد میلیون سال به آهستگی فشرده و منقبض شوند تا به اندازه‌ی پایانی‌شان برسد، تقریبا به اندازه‌ی مشتری یا کیوان در سامانه‌ی خورشیدی خودمان. ولی به دلیل دشوار بودنِ دیده‌بانی سامانه‌های سیاره‌ایِ جوان، این پیش‌بینی‌ها هم تاکنون آزموده نشده‌اند.
یک ستاره‌ی جوان -با سن تنها 20 میلیون سال- به نام "وی1298 گاو" دریچه‌ای کمیاب به پیدایش غول‌های گازی پیش چشم اخترشناسان گشوده است. در سال‌های آغازین دهه‌ی 2010، تلسکوپ فضایی کپلر دید که ستاره‌ی وی1298 گاو دارای چهار غول گازی در مدار پیرامونش است. سوارز ماکاره‌نو و همکارانش این کشف را با دیده‌بانی این ستاره و سیاره‌هایش میان آوریل 2019 و آوریل 2020 دنبال کردند.
آنان دریافتند که دو سیاره‌ی بیرونی این سامانه (وی1298 گاو-بی و وی1298 گاو-ئی) دارای ویژگی‌هایی هستند که پیش‌بینی نشده بودند. جرم آنها به ترتیب به حدود 0.64 و 1.16 برابر جرم مشتری می‌رسد، ولی شعاع‌های آنها 0.868 و 0.735 برابر شعاع مشتریست. این بدین معناست که این دو سیاره بسیار کوچک‌تر و چگال‌تر از چیزی هستند که پژوهشگران پیش‌بینی کرده بودند، که نشان می‌دهد آنها سریع‌تر از نظریه‌های کنونی فشرده شده‌اند.
سوارز ماسکاره‌نو می‌گوید از آنجایی که این یکی از نخستین بررسی‌های دقیق روی این گونه سامانه‌های سیاره‌ایست، روشن نیست که آیا این ویژگی‌هایش طبیعی‌اند یا ناهنجار. شاید شناخت ما از فرگشت سیاره‌های غول‌پیکر نادرست باشد. از سوی دیگر، شاید این سیاره‌ها غول‌های گازی ناهنجاری با هسته‌هایی باشند که به گونه‌ی شگفت‌انگیزی پرجرم است، چیزی که می‌تواند روند فشرده شدن و انقباض سیاره را سرعت ببخشد.
سوارز ماسکاره‌نو می‌گوید: «شناخت ما از نخستین گام‌های فرگشت سیاره‌ای و فرگشت سامانه‌های سیاره‌ای می‌تواند در عمل بسیار محدود باشد.»«در شرایط کنونی، این مورد با دانش پیشین ما در تضاد است. ولی این تنها یک نمونه است- نمی‌توان از روی یک نمونه نتیجه‌ی کلی گرفت و آن را تعمیم داد.»
سوارز ماسکاره‌نو امیوارست با گردآوری داده‌های بیشتر درباره‌ی سامانه‌های سیاره‌ای جوان بتواند درباره‌ی فرگشت سامانه‌ی خورشیدی خودمان هم روشنگری کند.
این دانشمندان یافته‌های خود را در نشریه‌ی نیچر آسترونومی منتشر کرده‌اند.
منبع:1star7sky.com