چاپ

راه ترقی - ماه‌نشین چانگ ای 5 چین موفق به ثبت رکورد جدیدی از خود شده است؛ نخستین کاوشگری که در محل فرود خود موفق به شناسایی آب شده است.

چانگ‌ای 5 با استفاده از ابزاری که آب را با اندازه‌گیری طیف بازتابی خاک و سنگ‌های ماه شناسایی می‌کند، موفق به پیدا کردن آن در نزدیکی محل فرود خود در اقیانوس طوفان‌ها در سمت نزدیک ماه شد. شناسایی قطعی آب در ماه از مدار، پس از چندین نتیجه غیرقطعی توسط تلسکوپ‌ها و سایر مأموریت‌ها، نخستین‌بار توسط مأموریت چاندرایان-1 هند با استفاده از ابزار نقشه‌بردار کانی‌شناسی ماه ناسا انجام شد. کشف چاندرایان-1 در سپتامبر 2009 اعلام شد و پس از آن، آب در ماه توسط مدارگرد‌های دیگری چون مدارگرد شناسایی ماه ناسا که از سال 2009 مشغول به فعالیت است، به‌طور گسترده نقشه‌برداری شده است.

راه ترقی

تصویر A چشم‌انداز محدوده نمونه‌برداری را نشان می‌دهد. بخش بزرگنمایی‌شده، سنگی را نشان می‌دهد که مورد نمونه‌برداری طیفی قرار گرفته است. تصویر B مکان دقیق نمونه‌برداری‌های طیفی را با مستطیل‌های رنگی مشخص کرده است. مستطیل‌های با رنگ قرمز کمترین فراوانی آب و مستطیل‌های با رنگ آبی بیشترین فراوانی آب را دارند. تصاویر سه نمونه D9 و D11 و D14 در اطراف تصویر اصلی دیده می‌شوند. این نتایج با استفاده از نمونه‌ای از خاک ماه که چانگ‌ای 5 در دسامبر 2020 به زمین بازگرداند، تأیید شدند. این نخستین نمونه از مواد ماه بود که پس از مأموریت لونا‌24 در سال 1976 به زمین بازگردانده می‌شد. به گفته مسئولان در نشست خبری، نسبت آب در خاک ماه در بررسی اولیه نمونه‌های بازگردانده شده با یافته چانگ‌ای 5 در سطح ماه یکسان است. آب سطحی در ماه به باد‌های خورشیدی نسبت داده می‌شود که جریانی دائمی از ذرات باردار هستند که از خورشید منتشر می‌شوند. ولی منشا آن در سنگ‌های ماه پیچیده‌تر به نظر می‌رسد و احتمالاً ریشه در درون ماه دارد. بررسی ترکیب سنگ‌ها و مقایسه آن‌ها با نتایج سنجش از دور مداری نشان می‌دهد که احتمالاً سنگ‌ها از یک واحد بازالتی قدیمی‌تر جدا و به محل فرود چانگ‌ای 5 منتقل شده‌اند. در ادامه نشست خبری مطرح شد که «محتوای آب کمتر در خاک در مقایسه با سنگ‌های ماه، می‌تواند بیانگر خروج گاز از مخزن ماگمای گوشته‌ای در زیر محل فرود چانگ‌ای 5 باشد.»

راه ترقی

چین در سال‌های اخیر چندین مأموریت موفق را به مقصد ماه به انجام رسانده؛ از جمله چانگ‌ای 4 که نخستین سطح‌نشین در سمت دور ماه بوده و بیش از 1000 روز را در آنجا سپری کرده است. این کشور قصد دارد با ارسال چانگ‌ای 6 در سال 2024، نمونه‌هایی از سمت دور ماه را به زمین بازگرداند. پژوهش جدید بر داده‌های چانگ‌ای 5 توسط هونگلی لین و یانگتین لین از پژوهشگاه زمین‌شانسی و ژئوفیزیک در اکادمی علوم چین هدایت شده است. این پژوهش در نشریه Science Advances منتشر شده است.