راه ترقی- محمد حسن شیخالاسلامی روز دوشنبه در همایش ملی ایران و همسایگان در
مرکز مطالعات وزارت امور خارجه، با بیان اینکه در دولت سیزدهم سیاست
همسایگی در اولویت است، گفت: سیاست همسایگی به زبان ساده عبارت از اراده و
برنامهریزی استفاده از فرصتهای جغرافیایی همسایگی است و مدیریت تهدیدهایی
که این جغرافیا در روابط ایجاد میکند.
رییس مرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه افزود: این
ایده جدیدی نیست اما درباره اهمیت، ضرورت، فوریت و اولویت این سیاست در
دولت سیزدهم اجماع به وجود آمده است.
شیخالاسلامی ادامه داد: شناخت و تبیین ابعاد نظری و سازوکارهای عملی
سیاست همسایگی دارای اهمیت بوده و از این رهگذر این سیاست به یک منظومه
منسجم در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران تبدیل شود که در آن مفاهیمی چون
تشدید تعاملات و تبادلات دو تا چند جانبه، ارتقای اعتماد متقابل،
خویشتنداری، گفتو گو و تفاهم، همافزایی، جامعنگری و دوراندیشی و
ساختارمندی فرهنگی و تاریخی نقطه عزیمت به سوی هماهنگی، همدستی، همکاری و
همبستگی خواهد بود.
وی با بیان اینکه وجه مشخصه موفقیت سیاست همسایگی همچون تدبیر و
رویکرد سیاست خارجی، تامین و تحقق اهداف به منافع ملی کشور است، گفت: حساب
همسایگان باید از دیگران جدا باشد و سیاست همسایگی موفق میتواند به طور
متقابل نگرانیهای امنیتی ایران نسبت به همسایگان و همسایگان نسبت به ایران
را کاهش دهد. در این الگو تهدیدات و مشکلات موجود در حوزه همسایگی زمینه
گفت و گو تلقی میشوند و بنیان همکاریها را تقویت میکنند.
رییس مرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه اضافه کرد: در
پرتو این سیاست هزینههای مقابله با نظام سلطه با تقویت گشایش متقابل و
همبستگی در محیط همسایگی کاهش مییابد و از این راه تحقق و ترویج آرمانها و
آموزههای انقلاب شکوهمند اسلامی در سایه چنین گشایشی میسر میشود.
شیخالاسلامی با بیان اینکه ارتقای زیرساختها و توسعه تجارت که از
نتایج همسایگی است زمینه را برای رفع محدودیتهای ژئوپولیتیک و مزاحمتهای
خارجی فراهم میکند، خاطرنشان کرد: کمترین چیزی که از سیاست همسایگی
نمیتوان توقع داشت عدم همکاری همسایهها با دشمنان است اگرچه ظرفیت سیاست
همسایگی به این وجه سلبی محدود نیست و وجه ایجابی آن در سطوح مختلف به منصه
ظهور میرسد.
وی گفت: جغرافیای همسایگی طیف متنوعی از امکانات را در اختیار
میگذارد که هر یک در جای خود میتواند مزیتی بزرگی به حساب آید و مرجعیت
ژئوپولتیک، ارتباطات، تجارت درون منطقهای، بازار گسترده و متنوع، دسترسی
مستقیم به نقاط جهان، از این نوع است.
رییس مرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه ادامه داد:
سیاست همسایگی باید یکی از ستونهای اصلی سیاست خارجی و دیپلماسی فعال و
هوشمند باشد.
همسایه میتواند به لحاظ جغرافیایی هم مرز نباشد
شیخالاسلامی تاکید کرد: همسایه میتواند به لحاظ جغرافیایی هم مرز
نباشد، اگر این ایده را بپذیریم باید کنار جغرافیا عناصر و مولفههای دیگری
را برای همسایگی تعریف کنیم.
رییس مرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه خاطرنشان کرد:
با افزودن مولفههای جدید به مقوله همسایگی مفاهیم دیگری چون ماهیت
همسایگی که ناظر بر گونهشناسی همسایگی است، شدت همسایگی، پویایی و ایستایی
همسایگی به این ادبیات افزوده میشود که هر یک در جای خود درخور تامل
است.
وی تصریح کرد: مرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه حدود
2 سال پیش پژوهشی در باب سیاست همسایگی به عنوان یکی از اولویتهای کاری
خود قرار داده و مجموعهای از فعالیتهای مطالعاتی پژوهشی و نشستها و
هماندیشیها ذیل این عنوان و در این مرکز در حال انجام است و یکی از این
فعالیتها سفارش یک طرح تحقیقاتی به مرکز آینده پژوهشی جهان اسلام بود که
به نحو شایسته و مطلوب توسط این مرکز انجام شد.
شیخالاسلامی افزود: در این طرح برگزاری یک همایش ملی برای ارائه
دستاوردهای پژوهشی و تبادل نظر در باب این موضوع راهبردی پیش بینی شده و
نشست امروز مرحله پایانی این پژوهش است.
وی خاطرنشان کرد: پیش نشستهای متعددی با همکاری دانشگاههای مختلف
برای این همایش برگزار شد و دبیر این همایش به آنها اشاره کرده است.