چاپ

راه ترقی - همدلی / « لزوم توجه به تاب‌آوری در بحران‌های طبیعی » عنوان سرمقاله روزنامه همدلی نوشته سعید پایدار است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
سیل یک معضل بزرگ در بسیاری از نقاط جهان است و یکی از فاجعه‌آمیزترین حوادث طبیعی است که هر سال رخ می‌دهد. حداقل یک‌سوم خسارات ناشی از نیروهای طبیعی را می‌توان به جاری شدن سیل نسبت داد. بر اساس پیش‌بینی‌ها با افزایش بروز تغییرات و رویدادهای شدید آب‌وهوایی و همچنین رشد سریع و ایجاد و توسعه زیرساخت‌ها در نواحی شهری سیلاب‌های بیشتری را شاهد خواهیم بود.
کشور ما نیز از این موضوع مستثنی نیست و همان‌طور که شاهد بودیم سیل اخیر چندین استان از کشورمان را درنوردید دولت و مردم را غافلگیر کرد و خسارات جانی تأسف‌بار به همراه آب‌گرفتگی فضاهای عمومی و خصوصی، اختلال در حمل‌ونقل عمومی، تخریب زیرساخت‌های شهری، آسیب به سایت‌های تاریخی، خسارت جدی به کشاورزی و کسب‌وکارهای محلی ...به ارزش هزاران میلیارد تومان را در پی داشت.
در ادبیات عمومی مردم و مدیران به‌کرات شاهد به‌کارگیری «سیل شهری» بودیم، درحالی‌که عمده آب‌گرفتگی‌های شهری ارتباطی با طغیان رودخانه‌ها نداشت، بلکه روان آب‌های سطحی بود که به خاطر رویکرد ناآگاهانه شهرهای ما با اصول شهرسازی و شهرنشینی تبدیل به سیلاب شدند.
زهکشی ناکافی و جاری شدن سیل ناشی از سرریز در کانال‌ها یا رودخانه‌ها، ساخت‌وسازهای بی‌ضابطه و بدون توجه به توپوگرافی طبیعی و هیدروژِئِومورفولوژی، تغییرات کاربری زمین، ساخت‌وساز در دشت‌های پست و سیلابی در محدوده شهرها و روستاها، نادیده گرفتن مقررات زیست‌محیطی توسط دولت و بخش خصوصی، احداث تفرج‌گاه‌ها و مزارع کشاورزی در مسیر سیلاب، عدم کشش کافی آبراه‌های شهری در جهت هدایت و تخلیه آب، سیستم ضعیف مدیریت پسماند و دفع بی‌رویه زباله‌های جامد و از طرفی بی‌توجهی مردم به خطرات و رعایت اصول ایمنی در شرایط سیل، آماده نبودن مدیران در تصمیم‌گیری سریع و صحیح و امکانات ضعیف شرایط بحران و موارد دیگر از عوامل بحران اخیر بودند.
آمادگی همیشگی و بالا بردن تاب‌آوری لازمه عبور از بحران و تبدیل تهدید سیلاب به فرصت است. با توجه به پرتکرار بودن سیل در ایران و پیش‌بینی اتفاق آن در آینده، مهم است که یاد بگیریم چگونه با کاهش پیامدهای آن در حال و آینده زندگی کنیم. این نگرانی مفهوم تاب‌آوری را پررنگ می‌کند، شهرها و روستاهای ما تنها در صورتی می‌توانند توسعه یابند که جامعه در برابر شوک‌های خارجی مقاوم باشند. به همین دلیل متخصصان و برنامه ریزان باید تلاش کنند با مبنا قرار دادن رویکردها و الگوهای مختلف با تدوین برنامه‌ریزی‌های مناسب در راستای کاهش خسارات بلایای طبیعی گام بردارند. تاب‌آوری می‌تواند ضمن انعطاف‌پذیری و توانایی یک سیستم یا جامعه در برابر خطر، با مقاومت و سازگاری به‌موقع از طریق حفظ و ترمیم ساختارها و توابع اساسی کارآمدی را افزایش دهد. دانستن اینکه سیستم‌های شهری دارای ویژگی‌های پویایی هستند و تغییرات در سطح روزانه با توجه به فناوری‌های جدید قابل‌مشاهده است، دیدگاه متفاوتی را برای ارزیابی آسیب‌پذیری سیل و تاب‌آوری سیل به ارمغان می‌آورد. این امر ارزیابی تاب‌آوری سیل و آسیب‌پذیری سیل را به‌عنوان یکی از عوامل کانونی در فرآیند تغییر شکل محیط ساختمان، کاهش آسیب‌پذیری، آماده‌سازی جوامع شهری برای پذیرش سیل و ایجاد محیط دوستدار سیل قرار می‌دهد. برای اولین اقدام لازم است بر اساس اتفاقات گذشته و پیش‌بینی آینده، شناسنامه سیلاب استان‌های کشور آماده و بر اساس قابلیت‌های هر منطقه برنامه‌های علمی و اصولی اتخاذ شود. به این امید که شاهد به حداقل رسیدن مخاطرات طبیعی در کشورمان باشیم.