چاپ

راه ترقی - دنیای اقتصاد / نمازگزاران در یک صبح گرم و روشن یکشنبه برای مراسم عشای ربانی در یک اتاق کوچک در یک کلیسای ارتدوکس قبطی در «قاهره بزرگ» گرد هم آمده بودند که صدای «بووووم» شنیدند. برق پیش از آن قطع شده بود و ژنراتور و پریزهای برق همزمان کار می‌کردند: یک اشتباه محاسباتی مرگبار.
شاهدان گفتند که وقتی برق آمد، ژنراتور منفجر شد و به دنبال آن یک واحد تهویه مطبوع منفجر شد. این انفجار آتش‌سوزی‌ای را برافروخت که ساختمان چهارطبقه‌ای را که کلیسای «ابوسیفین» در جیزه در آن قرار داشت، تخریب کرد. به گفته منابع دولتی، آتش‌‌سوزی منجر به ازدحام جمعیت در کلیسا شد. «نادا رشوان»، «یوان وارد»، «لیام استک» و «یونت جوزف» در گزارش 14اوت در نیویورک‌تایمز نوشتند، برخی به سمت پنجره‌ها فرار کردند. امدادگران تعدادی را به پشت بام منتقل کردند. فیلمی که در رسانه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشته‌شده و توسط نیویورک‌تایمز تاییدشده نشان می‌‌دهد که نمازگزاران درحالی‌که دود از ساختمان بلندشده است، فریاد می‌‌زدند و کمک می‌‌خواستند. دیگران درحالی‌که شعله های آتش در اطراف آنها پخش می‌شد روی پشت بام دیده می‌شدند.
تا پایان روز، حداقل 41 جسد، از جمله جسد تعدادی کودک و اسقف کلیسا «عبدالمسیح بخیت» شمارش شده بود. دست‌کم ده‌ها نفر دیگر مجروح شدند. وزارت بهداشت مصر گفت که اکثر کشته‌ها و جراحات ناشی از استنشاق دود و ازدحام جمعیت بوده است. این آتش‌سوزی بر آسیب به اقلیت مسیحی قبطی محاصره‌شده افزود و در کشوری که دولت آن مدت‌هاست به‌دلیل استانداردهای ایمنی ضعیف و نظارت ضعیف مورد انتقاد قرار گرفته است، سوالاتی را ایجاد کرد. این عوامل روز یکشنبه آشکار شد؛ درحالی‌که وزارت کشور مصر در بیانیه‌‌ای اعلام کرد که تحقیقات اولیه فقط نشان می‌‌دهد که آتش‌‌سوزی ممکن است ناشی از خرابی یک واحد تهویه مطبوع در طبقه دوم ساختمان باشد که شامل کلاس‌‌های درس و یک مهدکودک بود. شاهدان گفتند کلیدی که از کارکرد همزمان ژنراتور و برق معمولی جلوگیری می‌‌کند باید خاموش می‌‌شد اما خاموش نشد.«حماده الساوی»، دادستان کل مصر گفت که دستور تحقیقات درباره آتش‌سوزی را صادر کرده است
برخی از ساکنان «ایمبابا» محله پرجمعیتی که کلیسا در آن واقع شده است، از «زمان پاسخگویی» دولت و «خدمات اضطراری» انتقاد کردند. یک زن در فیلمی که الجزیره به اشتراک گذاشت، گفت که نیروهای امدادی بعد از دو ساعت و نیم به محل رسیدند. اما برخی دیگر گفتند که نیروهای امدادی ظرف 15دقیقه به محل رسیدند و شعله‌های آتش را به سرعت خاموش کردند. وزیر بهداشت جدید، «خالد عبدالغفار» از واکنش اضطراری مقامات دفاع کرد و گفت که تیم‌‌ها در عرض چند دقیقه رسیدند. وزارت داخله گفت که آتش مهار شده است. «یوسف ابراهیم» 19ساله که در مجاورت کلیسا زندگی می‌کند، گفت که در حال رفتن به محل کار بوده که انفجار در سراسر محله رخ داد. او در حالتی از بهت و شوک، به سمت ساختمان دوید. او گفت: «مردی نیمی از بدنش را از پنجره بیرون آورده بود و به دنبال نفس کشیدن بود. ما پتوها را نگه داشته بودیم تا اگر افتاد، او را بگیریم. او یک پیرمرد بود. ناغافل داخل پتو افتاد و پتو هم به زمین خورد. او سنگین بود و فورا درگذشت.» ابراهیم گفت که وارد ساختمان شده و در انتقال اجساد برخی از قربانیان از جمله اجساد کودکان کمک کرده است.
یوسف ابراهیم افزود: «به طبقه دوم رفتم و به دنبال آب بودم تا آتش را خاموش کنم. من در یک اتاق را شکستم و پشت آن تعدادی بچه وجود داشت که همه بیهوش بودند. نمی‌دانستم چه کار کنم؛ در حالتی از ناباوری بودم. همان موقع بود که یکی از دوستانم آمد و جسد بچه‌ها را یکی یکی با هم به طبقه پایین بردیم.» او گفت که دوباره به طبقه بالا رفت تا ببیند آیا فرد دیگری آنجاست یا خیر؟ او درحالی‌که نفسش از دود بند آمده بود و صدایش هم درنمی‌آمد، خاطرنشان کرد: «در طبقه آخر، یک صندلی بود که تماما سوخته بود. صندلی را جابه‌جا کردم و کسی را پیدا کردم. او اسقف بود.» پدر «میخائیل گویرگیس»، قائم مقام منطقه اسقف‌نشین جیزه شمالی به یک ایستگاه تلویزیونی وابسته به کلیسا گفت که پس از آتش‌سوزی جسد چند کودک را نیز دیده است. «سیف ابراهیم» 66 ساله، پدر یوسف ابراهیم نیز گفت که امدادگران از پشت‌بام‌های دیگر به بالای ساختمان کلیسا پریده بودند؛ اما در پشت‌بام قفل بود. او گفت: «عده‌‌ای به پشت‌بام رفتند تا مردم را از پنجره‌ها بگیرند. مردم از ساختمان‌های اطراف کلیسا سطل آب به پنجره‌ها می‌‌ریختند.» او افزود: «از تماشای بیرون آوردن اجساد کودکان توسط آنها، قلبم شکست.»
مشخص نیست دقیقا چند نفر در زمان آتش‌سوزی در کلیسا بودند. سخنگوی کلیسا برای اظهارنظر در دسترس نبود. مصر در سال‌های اخیر گرفتار آتش‌‌سوزی‌‌هایی بوده که منجر به تلفات گسترده شده است. در سال2002، بر اثر آتش‌‌سوزی در قطاری که با سرعت در حال عبور از مصر علیا بود، دست‌‌کم 370نفر کشته شدند؛ زیرا شعله‌ها از خودرویی به خودروی دیگر سرایت می‌کرد. در سال2005، حداقل 31نفر در آتش سوزی در یک تئاتر دولتی در شهر «بنی سوف» پس از سقوط شمع در حین اجرای نمایش «هملت» جان خود را از دست دادند. در سال2008، آتش‌‌سوزی مجلس علیای مصر، دست‌‌کم 10نفر را مجروح کرد. آتش‌‌سوزی در یک کارخانه پوشاک در نزدیکی قاهره در مارس2021 باعث کشته شدن حداقل 20نفر شد. دو آتش‌‌سوزی مجزا در بیمارستان - در سال‌های 2020 و 2021 - در مجموع 9 بیمار کرونایی را در شهرهای اسکندریه و جیزه به دیار ابد فرستاد.
به نوشته گزارشگران نیویورک‌تایمز، برای دهه‌ها، مسیحیان مصر از این گله داشتند که محدودیت‌‌های دولت در ساخت، نوسازی و تعمیر کلیساها بخشی از الگوی تبعیض بزرگ‌تری بوده که آنها را به شهروند درجه دوم تنزل داده و بسیاری از عبادتگاه‌های آنها را خراب کرده است. قوانین مربوط به سال1934 ساخت کلیساها را در نزدیکی مدارس و ساختمان‌های دولتی ممنوع می‌کند و مجوزها به‌طور سنتی با فرمان رئیس‌جمهور صادر می‌شود. بر اساس گزارش سال2018 «پروژه دموکراسی خاورمیانه»، یک موسسه تحقیقاتی مستقر در ایالات متحده، دولت پروژه‌های کلیسا را به‌عنوان یک موضوع امنیتی بالقوه می‌بیند که باید به‌شدت مدیریت شود و دلیل آن تا حدی به سابقه درگیری‌های فرقه‌ای در کشور بازمی‌گردد.
در نتیجه، هزاران کلیسا، از ترس جلب‌توجه به آنها، مکان‌‌های عبادت خود را بدون مجوز رسمی ساخته‌‌اند و اغلب استانداردهای ایمنی آتش‌‌سوزی را نادیده می‌‌گیرند. سیف ابراهیم گفت که ساختمانی که روز یکشنبه سوخت بدون مجوز به کلیسا تبدیل شده بود. او گفت که چند سال بعد مجوز کلیسا صادر شد. رئیس‌جمهور عبدالفتاح السیسی در سال2016 قانونی را معرفی کرد که هدف آن اصلاح مقررات بود. اگرچه این قانون در آن زمان مورد استقبال قرار گرفت، اما ناکارآمدی و بوروکراسی تاثیر آن را کمرنگ کرد. مسیحیان قبطی حدود 10درصد از جمعیت 100میلیونی مصر را تشکیل می‌دهند که اکثرا مسلمانان سنی هستند.
این گروه اقلیت هدف حملات خشونت‌آمیز، از جمله از سوی شاخه داعش در استان سینا بوده است. بر اساس بیانیه دفتر رئیس‌جمهور، پس از آتش‌سوزی روز یکشنبه، السیسی به پاپ توادروس دوم، رئیس کلیسای ارتدوکس قبطی مصر تسلیت گفت. السیسی در توییتر گفت: «من به همه سازمان‌ها و نهادهای دولتی مرتبط دستور دادم تا تمام اقدامات لازم را انجام دهند.» طبق بیانیه کابینه مصر دولت اعلام کرد که خانواده‌های قربانیان آتش‌سوزی 100 هزار پوند مصری (تقریبا 5223دلار) و مجروحان 20هزار پوند مصری (حدود 1004دلار) دریافت خواهند کرد. نزدیک غروب، کامیون‌های بارگیری‌شده با مصالح ساختمانی به داخل کوچه رفتند. گزارش شده که رئیس‌جمهور دستور بازسازی فوری کلیسا را داده است. یک صلیب آهنی- تنها نشانه‌ای که نشان می‌دهد این ساختمان یک کلیسا را در خود جای داده است- روی سقف بالای دیوارهای آغشته به دوده قرار دارد.