چاپ

راه ترقی - دنیای اقتصاد / ارمنستان و آذربایجان یکدیگر را متهم به درگیری‌هایی می‌کنند که در امتداد مرز این کشورها رخ داده است؛ درگیری‌ای که مرگبارترین درگیری در نوع خود بین این دو همسایه و رقیب از زمان جنگ سال2020 بر سر منطقه مورد مناقشه قره باغ کوهستانی است. به گفته وزارت دفاع ارمنستان، درگیری‌‌ها در ساعات اولیه بامداد سه‌‌شنبه زمانی آغاز شد که نیروهای آذربایجان با استفاده از «توپ، خمپاره، پهپاد و تفنگ‌‌های کالیبر بزرگ» حملات مرزی را انجام دادند که منجر به کشته شدن حداقل 49سرباز ارمنی شد. این وزارتخانه گفت که این حملات زیرساخت‌‌های نظامی و غیرنظامی را در داخل و اطراف چندین شهر و روستا از جمله واردنیس، سوتک، آرتانیش، ایشخاناسر، گوریس، جرموک و کاپان هدف قرار داده و این کشور را مجبور به پاسخگویی کرده است.
نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان این حوادث را با مناقشه چند دهه‌ای در حال جوشش بر سر وضعیت قره‌باغ کوهستانی مرتبط دانست و گفت که دولت آذربایجان نمی‌‌خواهد بر سر این منطقه که در داخل آذربایجان قرار دارد، اما عمدتا ارمنی‌‌ها ساکن آن هستند، مذاکره کند. اما آذربایجان تحریک یا دامن زدن به این جنگ را رد کرد و مدعی شد که نیروهایش به «تحریک‌های گسترده» ارتش ارمنستان پاسخ داده‌اند. الجزیره در گزارش 13سپتامبر در همین زمینه نوشت، آذربایجان گفت که نیروهای ارمنی پس از جمع کردن انبارهای تسلیحاتی در امتداد مرز و تلاش برای مین‌گذاری مواضع آذربایجان، به مواضع نظامی آذری‌ها در مناطق داشکسان، کلباجار و لاچین شلیک کردند که منجر به تلفات نامشخص و آسیب به زیرساخت‌های نظامی شد. اواخر روز سه‌‌شنبه، وزارت دفاع جمهوری آذربایجان اعلام کرد که در جریان درگیری‌‌های شبانه با ارمنستان، 50 نظامی کشته شده‌‌اند. این آمارها نشان می دهد که با کشته شدن 50سرباز آذری و 49سرباز ارمنی، تعداد تلفات دو طرف به حدود 100نفر افزایش یافته است.
درحالی‌که به نظر می‌رسید روند درگیری‌ها کند شده، در بیانیه‌ای که از سوی دفتر الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان منتشر شد، آمده است که نیروهای مسلح این کشور «وضعیت در امتداد مرز» را تحت کنترل دارند. در همین حال، وزارت دفاع ارمنستان هشدار داد که وضعیت در برخی مناطق مرزی «بسیار متشنج» باقی مانده است. آغاز درگیری‌ها ترس از جنگ تمام‌عیار دیگر بین دو کشور رقیب را برانگیخته و باعث شده است که مجموعه‌ای از قدرت‌های خارجی خواستار پایان فوری خصومت‌ها شوند. روسیه که میانجی‌گر اصلی قدرت در قفقاز و متحد ارمنستان از طریق سازمان پیمان امنیت جمعی (CSTO) به رهبری روسیه است، از طرفین خواست که به توافق پایبند باشند.
جدیدترین اخبار و گزارش‌ها از منطقه حاکی است که سازمان پیمان امنیت جمعی (CSTO) اعلام کرد که هیاتی را به ارمنستان اعزام خواهد کرد تا از وضعیت قفقاز جنوبی گزارش و راهکارهایی را برای تنش پیش‌‌آمده با جمهوری آذربایجان ارائه دهد. راشا تودی در گزارشی نوشت، این هیات به رهبری «استانیسلاو زاس»، دبیرکل سازمان پیمان امنیت جمعی اعزام خواهد شد و ژنرال روسی آناتولی سیدوروف، رئیس ستاد مشترک این سازمان نیز حضور خواهد داشت. این تصمیم طی ویدئوکنفرانس سازمان پیمان امنیت جمعی که توسط ارمنستان تشکیل شد و درحال حاضر ریاست این سازمان را بر عهده دارد، اتخاذ شد.
ولادیمیر پوتین، رئیس‌‌جمهوری روسیه متحدان این کشور را نسبت به اقدامات موثری که روسیه درخصوص تنش‌‌زدایی درگیری مرزی ارمنستان-جمهوری آذربایجان اتخاذ کرده است، مطلع کرد. سازمان پیمان امنیت جمعی اعلام کرد که این سازمان از حل‌‌وفصل مناقشات و درگیری‌‌ها میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان از طریق «سازوکار سیاسی و دیپلماتیکی، براساس قوانین بین‌‌المللی شناخته‌شده و آتش‌‌بسی که با میانجیگری روسیه در نوامبر 2020 حاصل شد» حمایت می‌‌کند. بلوک CSTO در سال1994 تاسیس شد و شامل روسیه، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان است.
جمهوری آذربایجان، گرجستان و ازبکستان تا سال 1999 اعضای این سازمان بودند؛ اما سپس خارج شدند و با باکو و تفلیس به دنبال عضویت در ناتو بودند. تاشکند در سال2006 مجدد عضو این سازمان شد و در سال2012 مجدد آن را ترک کرد. ایالات متحده، فرانسه و اتحادیه اروپا که با روسیه بر سر حمله به اوکراین اختلاف دارند، همچنین از آذربایجان و ارمنستان خواستند تا در پی درگیری‌های اخیر خویشتنداری کنند. اما ترکیه، متحد آذربایجان، حمایت خود را از دولت باکو تکرار کرد. مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه، پس از گفت‌وگوی تلفنی با جیحون بایراموف، همتای آذربایجانی خود، از ارمنستان خواست «تحریکات خود را متوقف کند و بر مذاکرات صلح و همکاری با آذربایجان تمرکز کند.»