چاپ

راه ترقی - خراسان / گفت‌وگو با مسعود تقی‌آبادی، مترجم و پژوهشگر حوزه رسانه و ارتباطات و یامان حکمت، استاد زبان و ادبیات فارسی درباره پیشرفت علم و تأثیرات آن بر زبان
از روزهای ابتدایی پیدایش بشر، زبان نیز وجود داشته و مانند عنصری زنده هرروز به‌صورت بیولوژیکی و نسل به نسل تکامل‌یافته است. با توجه به این نظریه، هیچ دوره‌ای را نمی‌توانیم خالی از تکامل زبان به شمار آوریم. بی‌تردید هرچه میزان ارتباطات بشری بیشتر باشد تحول و پویایی زبان نیز با سرعت بالاتری صورت می‌گیرد؛ در روزگار ما نیز تغییرات و تولید زبان‌های تازه، دور از ذهن نیست. شکلک یا «ایموجی ها» یکی از مواردی است که از آن به‌عنوان زبان تصویری جدید در عصر ما یاد می‌شود. کلمه تصویرهایی که تا امروز استفاده از آن با استقبال گسترده کاربران فضای مجازی روبه‌رو شده است. کتاب «نشانه‌شناسی ایموجی» نوشته مارسل دانسی در حوزه شناخت دقیق ایموجی ها و کاربردهای آن به‌تازگی توسط مسعود تقی‌آبادی مترجم و پژوهشگر حوزه رسانه و ارتباطات و یامان حکمت، استاد زبان و ادبیات فارسی، ترجمه و روانه بازار شده است. این کتاب در هر فصل درباره مباحث مختلفی از جمله تاریخچه زبان تصویرها، کاربردشان در دهکده جهانی و آینده آن توضیحاتی ارائه می‌دهد. به‌منظور آگاهی بیشتر از کاربرد و نقش ایموجی ها به‌عنوان زبانی جدید با مسعود تقی‌آبادی و یامان حکمت گفت و گویی داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
ایموجی ها زبانی جدید در عصر ارتباطات
مسعود تقی‌آبادی یکی از مترجمان کتاب «نشانه‌شناسی ایموجی» می‌گوید: این کتاب در سال 2017 توسط مارسل دانسی در حوزه ارتباطات و زبان‌شناسی نوشته و منتشر شد. دانسی در حوزه نشانه‌شناسی به‌عنوان یک محقق صاحب سبک شناخته می‌شود و در این کتاب نیز الگوی جدیدی را ایجاد کرد. اومعتقد است با ظهور ایموجی ها ما با یک نظام نوشتاری و زبانی جدید مواجه هستیم که در فضای مجازی تبدیل به زبان معیار شده و با ایجاد تحولات، زبان جهانی یکدستی را در اختیار مردم قرارداده است.این پژوهشگر حوزه رسانه و ارتباطات خاطرنشان می‌کند: این کتاب، ابتدا به تعریف ایموجی ها و معانی آن می‌پردازد و به‌صورت ریشه‌ای ایموجی ها را به‌عنوان کلمه تصویرها تشریح می‌کند. با همه‌گیر شدن فضای مجازی و گسترده شدن ارتباطات در این فضا، دانستن معنای هر ایموجی ضروری به نظر می‌رسد. نویسنده این کتاب، معتقد است به‌مرورزمان علاوه بر زبان مادری در هر کشور می‌توان زبان ایموجی ها را در رسته زبان‌های ساختگی مهم دانست که در همه جای دنیا قابل‌فهم است.
ضرورت یادگیری زبان تصویرها
مسعود تقی‌آبادی تصریح می‌کند: در فصل دوم کتاب، ایموجی ها بر اساس کاربردهایشان معرفی می‌شوند و نویسنده برای بیان میزان تأثیرگذاری آن ها از آرای یاکوبسن، زبان‌شناس و نظریه پرداز روسی مثال می‌زند. در ادامه نیزایموجی ها را ابزاری برای جلوگیری از سوءتفاهم‌های متنی در رسانه‌های اجتماعی معرفی می‌کند.
وی می‌گوید: امروزه از ایموجی ها در موقعیت‌های فراوانی ،استفاده می شود و به‌مرورزمان برای کشف معنای هر ایموجی باید معنای دقیق آن را شناخت. هم اینک زبان تصویر که مهم‌ترین نمونه آن سینماست جای خود را در زندگی ما بازکرده وامروزه ایموجی ها را می توان مهم‌ترین مؤلفه رسانه‌ای به شمار آورد.
عصر ما و غلبه رمزگان تصویر
یامان حکمت دیگر مترجم این کتاب می‌گوید: دردنیای معاصر ما، رمزگان یا همان نشانه‌های تصویری بر رمزگان و نشانه های کلامی فائق آمده است درحالی‌که درگذشته رمزگان کلامی حرف اول را می‌زد.فیلسوفان درگذشته به نوشتن کتاب، مشغول بودند اما در دوره تسلط رمزگان تصویری که از دهه 60 میلادی شروع شد رمزگان تصویری خودش را برای خلق معنا به جریان اندیشه ورزی قبولاند. هم اکنون بسیاری از فیلسوفان ما وارد عرصه تولید محتوا با زبان تصویر یا فیلم شده اند که از آن جمله می‌توان به ژان لوک گدار، بنیان‌گذار موج نو سینمای فرانسه اشاره کرد.بسیاری از فیلسوفان به دلیل این که رمزگان تصویری برای انتقال مفهوم ،شرایط بهتری را فراهم کرده است به این نوع تولید محتوا روی آورده‌اند. علاوه بر مواردی که گفته شد با فراگیر شدن شبکه‌های اجتماعی استفاده از رمزگان تصویری هرروز بیشتر شده است؛ اما به دلیل این که جهان رمزگان تصویری برای تکمیل خودش نیاز به رمزگان کلامی هم دارد نمی‌توان رمزگان کلامی را به‌کلی حذف کرد.
ایموجی ها و تکامل زبان جهانی
این استاد زبان و ادبیات فارسی می‌افزاید: ما هم اکنون به سمت جهانی می‌رویم که رمزگان کلامی و تصویری در کنار یکدیگر به انتقال مفهوم می‌پردازند در این میان به نظر می‌رسد خلق نشانه‌ها و شکلک‌هایی مانند ایموجی ها می‌تواند بسیاری از ابعاد پنهان را پوشش دهد و سبب کامل شدن زبان جهانی شود.
آسیب‌های کلمه تصویرها بر زبان
وی خاطرنشان می‌کند: البته در پس مزایای ایموجی ها به‌عنوان یک عامل تکمیل‌کننده زبان، معایبی نیز نهفته است. یکی از آسیب‌های استفاده از ایموجی ها و دنیای رمزگان تصویری این است که برای انتقال مفهوم در فضای مجازی محوریت بر تولید فیلم‌های یک‌دقیقه‌ای است. بی‌تردید شتاب انتقال مفهوم با دیدن یک متن تصویری (فیلم) آسیب‌هایی را به همراه دارد. این نوع از انتقال مفهوم باعث می‌شود مغز ما به‌شتاب زدگی‌هایی عادت کند و به‌مرورزمان حوصله خواندن متن‌های طولانی یک کتاب را نداشته باشیم و درنتیجه تمایلی برای تمرکز بر رمزگان کلامی باقی نمی‌ماند.وی بیان می‌کند: در فضای مجازی با تعداد زیادی از داده‌های تصویری روبه‌رو هستیم که مغز، قادر به تحلیل این حجم از داده نیست و به‌تدریج تمرکزش را از دست می‌دهد؛ درنتیجه با کاهش تمرکز، در نوشتن نیز دچار مشکلات زیادی خواهیم شد.یامان حکمت می‌گوید: اگر رمزگان کلامی در کنار رمزگان تصویری بیاید تکمیل‌کننده هم هستند ولی در صورت استفاده نادرست از رمزگان تصویری، شاهد افت مهارت نگارش و تغییرات زبانی هستیم و به‌مرورزمان توانش زبانی از دست می‌رود.