راه ترقی
ایران به توافق جامع‌تر با غرب تن نمی‌دهد
چهارشنبه 2 آذر 1401 - 23:28:53
راه ترقی - هم میهن /متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشر آن در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
ایران در پاسخ به قطعنامه شورای حکام آژانس غنی‌سازی 60 درصدی در فردو را سرعت داده است. با توجه به ادامه ناآرامی‌ها در ایران و افزایش فشارهای اروپا و آمریکا، آیا این روند که هر روز پرتنش‌تر می‌شود، در نهایت می‌تواند به تفاهمی منجر شود یا اینکه باید عطای احیای برجام را به لقایش بخشید؟ حسن بهشتی‌پور ، تحلیل‌گر مسائل سیاست خارجی درباره گره خوردن سرنوشت برجام به اعتراضات در ایران می‌گوید این اتفاق از جانب غربی‌ها افتاده و ایران عملا برای گفت‌وگو از موضع قدرت باید اول مسائل‌اش را در داخل حل‌وفصل کند.
‌آیا با استمرار اعتراضات در ایران باید برجام را فراموش کنیم؟
اعتراضات می‌تواند یکی از دلایل به بن‌بست رسیدن برجام باشد. چون آمریکا و اروپا فکر می‌کنند باید دست نگه دارند که این اعتراضات به یک نتایجی برسد، بعد با ایران مذاکره کنند. این تظاهرات یا اعتراضات یا هر اسمی که رویش می‌گذارند از نظر ایران مانع گفت‌وگو نبوده و از قبل هم ایران انتظار داشته که آمریکا و اروپا اول تحریم‌ها را لغو کنند بعد توافق کنند و چون طرف مقابل حاضر نیست تحریم‌ها را لغو کند، بنابراین ایران فکر می‌کرد که اگر توان هسته‌ای‌اش را افزایش دهد آنها تجدیدنظر می‌کنند. از طرفی ایران فکر می‌کرد با شدت گرفتن بحران انرژی، اروپایی‌ها ترغیب می‌شوند که دو میلیون بشکه نفت ایران را هر چه زودتر وارد بازار جهانی کنند تا قیمت‌ها هم کاهش پیدا کند. اما دیدیم که همه محاسبات طرف ایرانی غلط از آب درآمده و به نتیجه مطلوب نرسید. بنابراین طرف‌های اروپایی و آمریکایی در یک برهه منتظر نتایج انتخابات آمریکا شدند و حالا که نتیجه مشخص شده منتظر نتیجه تظاهرات در ایران هستند که متناسب با آن جلو بیایند. بنابراین برجام، هم به استمرار تظاهرات در ایران ارتباط دارد و هم ندارد؛ یعنی از طرف ایران هیچ ارتباطی بین ناآرامی ‌ها و مذاکرات هسته‌ای وجود ندارد، اما فقط طرف ایرانی تصمیم‌گیرنده نیست.
‌ایران دست‌کم تا پیش از آغاز اعتراضات به‌عنوان پیش‌شرط اعلام کرده بود که تا موضوع تحقیقات آژانس حل نشود برجام را نخواهد پذیرفت و آن طرف ظاهرا دست نگه داشته است. با این اوصاف آیا درخواست‌های قبلی ایران اساسا شدنی است؟
شرایط ایران، پیش‌شرط نبود. ایران می‌گفت موضوع پادمان و آژانس یک مسئله سیاسی است و باید از طریق سیاسی حل شود نه از طریق حقوقی و فنی. چون ایران از بعد فنی باید با آژانس به توافق برسد، اما کار آژانس سیاسی نیست و در نتیجه ارزیابی ایران این بود که می‌تواند با گروه 1+4 به توافقی برسد و مسئله پادمان را به صورت سیاسی حل کند، ولی این محاسبه هم درست از آب درنیامد. اینکه می‌گویم مسئله بسته شدن پرونده پادمان پیش‌شرط نبود از این جهت است که پیش‌شرط مسئله‌ای‌ است که اگر حل نشود، ایران توافق را امضا نمی‌کند، ولی ایران بارها گفته اگر آمریکا همین امروز تحریم‌ها را بردارد، ایران توافق را می‌پذیرد. این آمریکاست که حاضر به لغو تحریم‌ها نیست.
‌اتحادیه اروپا در پیش‌نویس پیشنهادی‌اش به ایران پیشنهاد داده بود که مسئله پادمان را در صورت بازگشت ایران به تعهداتش، به صورت سیاسی حل‌وفصل کند. آیا اساسا هیچ‌یک از طرفین در وضعیت فعلی حاضرند به مفاد آن پیش‌نویس برگردند؟
پیش‌نویس از نظر اروپایی‌ها خوب بود، ولی از نظر ایرانی‌ها خوب یک تعریف دیگر دارد. آنها از موضع قدرت با ما صحبت می‌کنند و می‌گویند همین هم که به شما می‌دهیم، خیلی خوب است و شما جایگاه‌تان خیلی پایین‌تر از اینهاست. از نظر ایران پیشنهاد خوب پیشنهادی است که متضمن لغو تحریم‌ها علیه کشور باشد. من جزو طرفداران برجام هستم، اما اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها قبل از این اعتراضات هم حاضر نبودند در چارچوب برجام تعهدات‌شان را انجام دهند، برای اینکه می‌گویند شرایط تغییر کرده و دیگر در سال 2015 زندگی نمی‌کنیم و الان 2022 است. بنابراین اینها می‌گویند با شرایط ما باید توافق کنید. شرایط هم آن چیزی است که بورل گفته است. سوال اینجاست که چرا بورل مفاد این پیش‌نویس را دقیق منتشر نمی‌کند؟ کاری که اتحادیه اروپا در خرداد 86 کرد و پیشنهادی را که به ایران داده بود در زمان احمدی‌نژاد منتشر کرد. حتی در تهران یک مراسم گذاشتند با سلام و صلوات همه سفارت‌خانه‌های اروپایی بندهای آن را منتشر کردند و کنفرانس مطبوعاتی گذاشتند. از دید اتحادیه اروپا و آمریکا ایران باید برجام را اجرا کند و آنها متناسب با تغییر رفتار ایران، گام‌های بعدی را بردارند.
ظاهرا غربی‌ها به دنبال یک توافق جامع‌تر با ایران هستند. آیا ایران به شرایط جدید غرب تن خواهد داد؟
آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها دنبال تغییر رژیم در ایران هستند، اگر نشد، حداقل تغییر رفتار جمهوری اسلامی ایران. این ایده آنهاست و برای آن هم برنامه‌ریزی می‌کنند. تجربه عراق و افغانستان را دیده‌اند و نمی‌خواهند دیگر آن اندازه هزینه کنند، بنابراین می‌گویند باید کاری کنیم که مردم ایران خودشان جمهوری اسلامی را بربیندازند. اگر شد که فبها المراد، اگر نشد حکومت نسبت به قبل رفتارش تغییر خواهد کرد. در چنین وضعیتی، جمهوری اسلامی ایران یا با مردم خودش مصالحه می‌کند و با کسانی که به هر دلیلی ناراضی هستند، از راه گفت‌وگو مسئله را حل می‌کند یا می‌گوید «بجنگ تا بجنگیم» و می‌رود به سمتی که یا مخالفین کامل حذف شوند یا متاسفانه شاهد جنگ داخلی باشیم. اما در مورد توافق، من بعید می‌دانم ایران به توافق جامع‌تر تن بدهد. البته قابل پیش‌بینی نیست، اما در این وضعیتی که هستیم، بعید است که ایران به خواسته غربی‌ها تن بدهد. یک راه‌حل این است که با خود آمریکا به‌صورت مستقیم وارد گفت‌وگو شود تا به نتیجه برسد. تجربه نشان داده ما با واسطه‌گری اروپایی‌ها به جایی نمی‌رسیم، چون اروپایی‌ها تصمیم‌گیرنده نیستند؛ به سرنوشت اینستکس نگاه کنید. ما نباید معطل اروپایی‌ها شویم و باید مستقیما از موضع قدرت وارد گفت‌وگو با آمریکایی‌ها شویم ولی قدرت یعنی پشتوانه مردمی داشتن. گفت‌وگو از موضع قدرت در شرایط اعتراض داخلی دست‌یافتنی نیست و باید اول مشکلات داخلی را حل کنیم. ولی باید اراده‌‌اش باشد.

http://www.RaheNou.ir/Fa/News/374147/ایران-به-توافق-جامع‌تر-با-غرب-تن-نمی‌دهد
بستن   چاپ