راه ترقی - سیناپرس / علم فرایندی ممتد و ادامه دار است و هر سال رکوردهای علمی جدیدی ثبت می شود و سال 1401 نیز از این قاعده مستثنی نبود. طی این سال کشفیات و دستاوردهای مهمی در دنیای علم و دانش به دست آمد که از آن جمله می توان شناسایی یک غول باکتریایی، ساخت یک ابرکامپیوتر با سرعت استثنایی و شناسایی یک سیاهچاله در نزدیکی راه شیری اشاره کرد .
سال 1401 خورشیدی نیز با همه فراز و نشیب های خود به پایان رسید و به همین دلیل در این گزارش به بررسی 5 دستاورد مهم علم و فناوری در این سال می پردازیم:
کشف شواهد اولین جراحی موفق قطع عضو در تاریخ

در سال گذشته باستان شناسان شواهد اولین عمل جراحی شناخته شده قطع پا در جهان را شناسایی کردند. این نتیجه ای است که محققان پس از بررسی اسکلت فردی که حدود 31 هزار سال پیش در جزیره بورنئو اندونزی زندگی می کرد، به دست آوردند. در این اسکلت، استخوان بهبود یافته در جایی پایین پای چپ فرد شناسایی شده و این شواهد نشان می‌ دهد که فرد چندین سال پس از عمل فوق زنده مانده است. این کشف منشا جراحی را حدود 20 هزار سال عقب می اندازد.
بازار

کشف بزرگترین باکتری تک سلولی

باکتری ها به طور معمول در دنیای میکروسکوپی زندگی می کنند. اما یک باکتری جدید در سال گذشته کشف شد که از این قاعده مستثنی بوده و تیومارگاریتا ماگنیفیکا نام دارد. این باکتری تازه کشف شده با طول متوسط حدود یک سانتی متر با چشم غیرمسلح قابل مشاهده است و در جنگل‌های حرا در آنتیل‌ های کوچک منطقه کارائیب زندگی می ‌کند. به گزارش سیناپرس، این باکتری حدود 50 برابر بزرگ ‌تر از گونه‌ های دیگر باکتری ‌های بزرگ و حدود 5 هزار برابر بزرگ ‌تر از باکتری ‌های معمولی است. این که چرا این گونه از باکتری ها به شکلی تکامل یافته است که تا این حد بزرگ شود، هنوز مشخص نیست.
ساخت سریعترین ابر کامپیوتر جهان

طی سالی که گذشت، ابررایانه‌ای به نام Frontier ساخته شد که با سرعت 1.1 کوئینتیلیون در ثانیه عملیات محاسبات پیچیده را انجام می دهد. آمار فوق نشان می دهد: این کامپیوتر که توسط آزمایشگاه ملی Oak Ridge در تنسی استفاده می ‌شود، اولین کامپیوتر exascale نام گیرد.به گزارش سیناپرس، رایانه ‌ای که می ‌تواند حداقل 1018 عملیات در ثانیه انجام دهد. پیش از این سریعترین رایانه جهان با 442 کوادریلیون یعنی 1015 عملیات در ثانیه عمل می کرد. انتظار می رود محاسبات Exascale به پیشرفت هایی در حوزه های مختلف علوم از آب و هوا گرفته تا سلامت و فیزیک ذرات منجر شود.
کشف بزرگترین کلنی ماهی در جهان

یکی از شگفت انگیز ترین اکتشافات سال گذشته، شناسایی بزرگترین کلنی ماهی های جهان در اعماق سواحل قطب جنوب بود. دانشمندان طی مطالعات خود در این منطقه، دریافتند گروه عظیمی از ماهی ‌ها در منطقه ای بسیار بزرگ در این محل جمع می‌شوند. بررسی های انجام شده نشان داد حدود 60 میلیون لانه ماهی یخی جونا با نام علمی Neopagetopsis ionah در وسعت حداقل 240 کیلومتر مربع از بستر دریا امتداد دارد پیش از این، گونه های لانه ساز ماهی تنها در صدها مورد مشاهده شده بودند. منبع غذایی فراوان و دسترسی به منطقه ای با آب گرم غیرمعمول ممکن است دلیل وجود این گروه فوق العاده بزرگ را در قطب توضیح دهد.
ماهی های یخی یونا در طبیعت لانه‌ های دایره‌ ای ایجاد کرده و در آن می‌تواند بیش از هزار تخم بگذارد.
کشف نزدیکترین سیاهچاله به زمین

در سال 1401، اخترفیزیکدانان با غربال کردن داده های منتشر شده توسط فضا پیمای گایا، سیاهچاله ای را کشف کردند که کمی بیش از 1560 سال نوری از زمین فاصله دارد این سیاهچاله که Gaia BH1 نام دارد، تقریباً دو برابر نزدیک ‌ترین سیاهچاله شناخته شده قبلی به زمین قرار دارد. البته دانشمندان معتقدند این رکورد ممکن است پایدار نباشد.
پیش بینی می شود حدود 100 میلیون سیاهچاله در کهکشان راه شیری وجود داشته باشد که برخی از آن ها می توانند در فاصله ای نزدیک تر به زمین واقع شده باشند. به گزارش سیناپرس، از آن جایی که اکثر این سیاه چاله ها نامرئی هستند، پیدا کردن آنها دشوار است. اما وقتی گایا، که دقیقاً یک میلیارد ستاره را نقشه ‌برداری می‌کند، دسته بعدی داده ‌های خود را در چند سال آینده منتشر ‌کند، ممکن است سیاهچاله‌ های نزدیک ‌تری هم کشف شوند.