راه ترقی - مهر /رکوردشکنی معاملات نقره بورس کالا منجر به رشد سنگین گواهیهای نقره شد. با توجه به شکاف ۵۰ هزار تومانی قیمت با بازار آزاد، کارشناسان نسبت به ریزش قیمتها، برای خرید صندوق نقره توصیه به صبر دارند.
در حالی که رکوردشکنی بیسابقه ارزش معاملات گواهی سپرده نقره در بورس کالا طی ۴۸ ساعت اخیر نگاهها را خیره کرده، واکاوی دقیق دادهها از تغییر فاز نگرانکننده بازار از وضعیت «دیسکانت» به «حباب قیمتی سنگین» خبر میدهد. هجوم نقدینگی ناشی از پذیرهنویسی صندوقهای جدید، موجب شده تا نرخ تابلو با انحرافی ۱۶ تا ۲۵ درصدی (بر مبنای قیمتهای داخلی و خارجی) نسبت به بازار فیزیکی (شکاف ۵۰ هزار تومانی در هر گرم) معامله شود؛ وضعیتی که تحلیلگران آن را مصداق «خرید در اوج ریسک» دانسته و با هشدار نسبت به فعالشدن مکانیزم آربیتراژ و اصلاح اجتنابناپذیر قیمتها، به سرمایهگذاران اکیداً توصیه میکنند تا زمان تخلیه این حباب و شفافشدن پرتفوی صندوقها، از ورود هیجانی به این «هندوانه دربسته» خودداری کنند.
صندوق نقره بخریم یا نه؟
در حالی که رکوردشکنی ارزش معاملات گواهی سپرده نقره در بورس کالا طی روزهای اخیر توجه بسیاری از فعالان بازار سرمایه را به خود جلب کرده، بررسیهای دقیق آماری و هشدارهای تحلیلگران نشان میدهد که این بازار دچار «حباب قیمتی سنگین» شده است. لذا به سرمایهگذاران خرد توصیه میشود تا زمان تخلیه این حباب و بازگشت قیمتها به تعادل، از ورود هیجانی به این بازار و پذیرهنویسی صندوقهای جدید خودداری کنند. بررسی دادههای بازار توسط خبرنگار مهر نشان میدهد که قیمت گواهی سپرده نقره در بورس کالا فاصلهای معنادار و غیرمنطقی با بازار فیزیکی (بازار آزاد) پیدا کرده است؛ وضعیتی که خرید در مقطع کنونی را به یک ریسک قطعی تبدیل میکند.
تغییر فاز بازار از «فرصت» به «تهدید»
بررسی معاملات ۴۸ ساعت گذشته حاکی از آن است که هجوم نقدینگی ناشی از پذیرهنویسی صندوقهای جدید کالایی، تعادل عرضه و تقاضا را برهم زده است. بازار گواهی سپرده نقره که پیش از این با قیمتی پایینتر از بازار فیزیکی (دیسکانت) معامله میشد، اکنون با چرخشی ناگهانی، به محدودهی حباب مثبت ۲۰ تا ۲۵ درصدی وارد شده است.
بر اساس آخرین قیمتها، در حالی که هر گرم نقره در بازار آزاد تهران در محدوده ۳۰۶ هزار تومان معامله میشود، قیمت همین کالا در تابلو بورس کالا به بیش از ۳۵۵ هزار تومان رسیده است. این شکاف قیمتی حدود ۵۰ هزار تومانی در هر گرم، به این معناست که خریداران بورس کالا در حال پرداخت هزینهای بسیار بالاتر از ارزش ذاتی دارایی هستند.
ریسک « آربیتراژ » و سقوط قیمتها
تحلیلگران بازار سرمایه هشدار میدهند که این اختلاف قیمت ناپایدار است و به زودی توسط مکانیزم « آربیتراژ » اصلاح خواهد شد. ماجرا از این قرار است که قیمتهای بالای فعلی در بورس، انگیزهای قدرتمند برای دارندگان شمش نقره و تولیدکنندگان ایجاد کرده تا موجودی فیزیکی خود را وارد انبارهای بورس کنند و با فروش آن، سودی معادل ۲۰ درصد (بدون ریسک) کسب کنند.
ورود این حجم از عرضه به بورس در روزهای آینده، طبق منطق اقتصادی منجر به شکستن قیمتها و تخلیه حباب خواهد شد. در این سناریو، خریداران فعلی و شرکتکنندگان در پذیرهنویسی که در اوج قیمت وارد شدهاند، متحمل زیان ناشی از افت قیمت خواهند شد.
خرید «هندوانه در بسته»
یکی از ابهامات اصلی که کارشناسان بر آن دست میگذارند، وضعیت پرتفوی صندوقهای جدید است. با توجه به اینکه این صندوقها ملزم به خرید دارایی پایه (نقره) با وجوه جمعآوری شده هستند، خرید در قیمتهای حبابی فعلی میتواند میانگین قیمت خرید صندوق را به شدت بالا ببرد.
به گفته ناظران بازار، سرمایهگذاری در این شرایط مصداق «خرید هندوانه در بسته» است؛ چرا که اگر مدیران صندوقها در روزهای اخیر و در سقف قیمتی اقدام به خرید کرده باشند، ارزش خالص دارایی (NAV) این صندوقها با اولین اصلاح بازار، دچار افت قابل توجهی خواهد شد.
توصیه کارشناسانه: صبر کنید!
اگرچه چشمانداز جهانی نقره به دلیل تقاضای صنعتی و رشد تکنولوژی مثبت ارزیابی میشود، اما کارشناسان داخلی تاکید دارند که «خرید دارایی خوب در قیمت بد، سرمایهگذاری اشتباه است».
توصیه نهایی به سرمایهگذاران این است که تا زمان فروکش کردن هیجانات ناشی از پذیرهنویسی و کاهش حباب گواهی سپرده به زیر ۵ درصد (نزدیک شدن قیمت بورس به بازار آزاد)، از خرید خودداری کنند. در حال حاضر، صندوقهای طلا به دلیل حباب کمتر و عمق بازار بیشتر، گزینه کمریسکتری برای علاقهمندان به فلزات گرانبها محسوب میشوند.
بررسی آماری جریان نقدینگی در بازار گواهی سپرده نقره؛ ثبت رکورد معاملاتی جدید
بررسی دادههای معاملاتی ۶۰ روز اخیر گواهی سپرده شمش نقره در بورس کالا، بیانگر تغییر مقیاس جدی در حجم و ارزش معاملات این دارایی است. نمودار زیر تغییرات ارزش معاملات این گواهی را در ۶۰ روز کاری اخیر بر حسب میلیارد تومان نشان میدهد.
در حالی که میانگین ارزش معاملات روزانه این بازار طی دو ماه گذشته در محدوده ۶۴ میلیارد تومان قرار داشت و نوسانات محدودی را تجربه میکرد، طی دو روز معاملاتی اخیر، ارزش دادوستدها با ثبت ارقام ۵۸۰ و ۵۱۱ میلیارد تومان، رشدی بالغ بر ۸۰۰ درصد نسبت به میانگین تاریخی خود را ثبت کرده است. مجموع ارزش معاملات در این بازه کوتاه ۴۸ ساعته از مرز ۱,۰۹۰ میلیارد تومان عبور کرده که این حجم از گردش نقدینگی از آغاز معاملات گواهی سپرده نقره بیسابقه بوده و نشاندهنده ورود جریان پول قدرتمند به این بازار است.
این جهش معاملاتی همزمان با فرآیند پذیرهنویسی و تأسیس صندوقهای جدید کالایی مبتنی بر نقره رخ داده است که طی آن منابعی حدود ۹۰۰ میلیارد تومان از سوی سرمایهگذاران جذب شده و با تمدید پذیرهنویسی در روز جاری، احتمال افزایش تا ۱,۸۰۰ میلیارد تومان نیز وجود دارد. بررسیها نشان میدهد که تقاضای شکلگرفته ناشی از الزام این نهادهای مالی جدید برای تبدیل وجوه نقد به دارایی پایه (گواهی سپرده شمش) جهت تکمیل پرتفوی سرمایهگذاری است. در این شرایط، تعادل میان سرعت ورود این نقدینگی کلان و ظرفیت عرضه شمشهای فیزیکی جدید در خزانه بورس کالا، به عنوان کلیدیترین مؤلفه فنی در تعیین عمق بازار و کشف نرخ تعادلی در روزهای آتی عمل خواهد کرد.
تحلیل شکاف قیمتی گواهی سپرده و بازار فیزیکی؛ گذار از «ارزانفروشی» به «حباب قیمتی»
بررسی دادههای آماری ۶۰ روز گذشته نشان میدهد که بازار گواهی سپرده نقره تا پیش از تحولات اخیر، عمدتاً در وضعیت «دیسکانت» یا زیرفروشی قرار داشته است. در اکثر روزهای این دوره، نرخ معامله گواهیها بین ۱ تا ۹ درصد پایینتر از قیمت بازار فیزیکی بوده و میانگین بازار روی اعداد منفی (نظیر منفی ۵ و منفی ۷ درصد) نوسان میکرد که نشاندهنده جذابیت خرید از بورس برای آربیتراژگران و تعادل نسبی عرضه و تقاضا در شرایط عادی بود.
با این حال، دادههای اخیر با ثبت رکوردهای مثبت ۱۰ و ۱۶ درصد، بیانگر یک تغییر رژیم معاملاتی ناگهانی و تشکیل حباب قیمتی سنگین است. این چرخش شارپ از حاشیه سود منفی به یک « پریمیوم » دو رقمی، دقیقاً همزمان با ورود جریان نقدینگی صندوقهای جدید رخ داده است؛ امری که تأیید میکند قیمتهای فعلی تابلو نه بر اساس واقعیتهای بازار فیزیکی، بلکه صرفاً تحت فشار تقاضای انباشته و هیجان ناشی از پذیرهنویسیها متورم شده و ریسک بازگشت به میانگین تاریخی (محدوده صفر یا منفی) را به شدت افزایش میدهد.
نمودار زیر اختلاف قیمت کمترین، بیشترین و پایانی را در گواهیهای نقره بورس کالا و نرخ هر گرم در بازار را طی ۶۰ روز گذشته بر حسب درصد نشان میدهد.
گسست قیمتی بورس از بازار آزاد؛ شکلگیری حباب ۴۹ هزار تومانی در هر گرم نقره
بررسی دادههای معاملاتی چند روز اخیر نشاندهنده انحراف شدید در مکانیزم کشف قیمت بورس کالا نسبت به واقعیتهای بازار فیزیکی است؛ به طوری که در آخرین روز معاملاتی، در حالی که نرخ هر گرم نقره در بازار آزاد حوالی ۳۰۶ هزار تومان معامله شده، قیمت این دارایی روی تابلوی بورس تحت فشار تقاضای هیجانی با جهشی خیرهکننده به بیش از ۳۵۵ هزار تومان رسیده است. این اختلاف قیمت که منجر به ثبت حباب مثبت ۱۶ درصدی شده، به معنای پرداخت حدود ۴۹ هزار تومان «هزینه مازاد» به ازای هر گرم توسط خریداران بورسی است که هیچ توجیه بنیادی در نرخهای جهانی یا بازار داخلی ندارد. البته باید تاکید کرد این حباب نسبت به بازار داخل سنجیده شده و در صورت مقایسه با قیمت جهانی و در نظر گرفتن نرخ دلار در بازار آزاد این حباب به مراتب بزرگتر خواهد شد.
آنچه که مشخص است این وضعیت در تضاد کامل با روند ۶۰ روز گذشته است که در آن گواهی سپرده عمدتاً با نرخهایی پایینتر از بازار آزاد (دیسکانت) معامله میشد. تغییر فاز ناگهانی بازار از «ارزانفروشی» به «گرانفروشی افراطی»، ریسک سرمایهگذاری را به شدت افزایش داده است؛ چراکه این شکاف قیمتی جذاب، انگیزه آربیتراژگران و دارندگان شمش فیزیکی را برای خرید ارزان از بازار آزاد و فروش گران در بورس (تبدیل به گواهی) به حداکثر رسانده که تداوم آن میتواند با سرازیر کردن عرضه سنگین به انبارها، منجر به تخلیه سریع این حباب قیمتی شود.
نمودار زیر مقایسه قیمت پایانی در گواهیهای نقره بورس کالا و نرخ هر گرم در بازار را طی ۶۰ روز گذشته بر حسب ریال نشان میدهد.
موجودی انبارهای نقره بورس کالا
سیدجواد جهرمی مدیرعامل بورس کالا با استناد به آمارهای بازار گواهی سپرده نقره به عنوان شاخصی از توسعه زیرساختها، اعلام کرد که تعداد عرضهکنندگان رسمی این فلز از ۲ شرکت در سال گذشته به ۹ تولیدکننده داخلی افزایش یافته و حجم کل ورودی انبارها به ۲۹ تن (شامل ۲۰ تن تولید داخل و ۹ تن وارداتی) رسیده است که این امر بیانگر تعمیق سمت عرضه و کاهش ریسکهای مربوط به کمبود دارایی پایه در برابر تقاضای بازار است.
مدیرعامل بورس کالا همچنین با اشاره به روند قیمتی نقره که از محدوده ۸۰ هزار تومان به بیش از ۳۰۰ هزار تومان در هر گرم رسیده است، این بازدهی را نتیجه همسویی منافع تولیدکننده و سرمایهگذار در یک بازار شفاف دانست.
جهرمی در ترسیم چشمانداز توسعهای این بازار، خبر از تکمیل زنجیره ابزارهای مالی نقره داد و اعلام کرد که پس از پذیرهنویسی صندوقهای کالایی، قراردادهای اختیار معامله (Option) نقره نیز طی هفتههای آینده عملیاتی خواهد شد؛ ابزاری که با فراهمکردن امکان پوشش ریسک و استراتژیهای متنوع معاملاتی، ساختار بازار این فلز گرانبها را به استانداردهای بازارهای مالی پیشرفته نزدیکتر میکند.